çin’deki çağatay türkçesi araştirmalari üzerine genel bir değerlendirme

13. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar olan tarihi süreçte Türklerin Batıkolu Osmanlıca veya Osmanlı Türkçesi şeklinde adlandırılan dili kullanmışken, Doğu kolu ise Çağatayca veya Çağatay Türkçesi diye adlandırılan dili yaygın olarak kullanmışlardır. Çağatay Türkçesi, Çin’deki Uygurlar tarafından 20. yüzyılın ortalarına kadar kullanılmıştır. Çağatay dili ve edebiyatı üzerine sürdürülen araştırmalar genel Uygur dili ve edebiyatı araştırmalarının çok önemli bir parçasını teşkil etmektedir. Aynı zamanda, bilindiği gibi genel (eski Karahanlı, Çağatay ve Çağdaş) Uygur dili ve edebiyatı üzerine yapılan bu araştırmalar, günümüz Türkoloji bilimi araştırmalarının çok önemli bir parçasıdır. Çin’de, Çağatay Türkçesi üzerine yapılan araştırmaların büyük çoğunluğunun Uygur kökenli bilim adamları tarafından yürütüldüğü ve genellikle Çağdaş Uygur dili ve yazısıyla yayımlandığı bilinmektedir. Çin kökenli veya Çin dilli bilim adamlarının Arapça, Farsça gibi dillerden bihaber olması gibi somut nedenlerden dolayı bu alana pek ilgi göstermediği de bir gerçektir. Bu çalışmada, 20. yüzyılın ortasından günümüze kadar olan süreçte Çin’de Çağatay Türkçesi üzerine yapılmış (Çince ve Uygurca) araştırmalar taranarak genel bir değerlendirmesi yapılacaktır.

Çin ,

Çağatay Türkçesi ,

Uygurca ,

Uygur ,

Değerlendirme ,

China ,

From the ending of the 13th century to the beginning of the 20th century the west branch of the Turkic language was called Osmanli or Osmanli Turkčäsi, and the east branch of the Turkic language was called Çağatayčä or Çağatay Turkish. These languages were broadly used in wide arrears. In China, the Çağatay Turkish was used by Uyghur people till the first half of the 20th century. Meanwhile, the research on the Old Uyghur Language, Karakhanid languge, Çağatay language, the language and literature of the Modern Uyghur are composed of the main part of the nowadays Turkology. The researchs on the Çağatay language in China have been mainly done by the Uyghur scholars and these works are mainly in Modern Uyghur Language. Because of not knowing Arabic and Persian, the Chinese scholars who carry on research on Çağatay language could not make through research.  This research carries out a general discussion on the researches which were from the first half of the twentieth century to the present day.

Çagatay Turkish,Uyghur Language,Uyghur, ,

Discussion ,