Halid ziya uşaklıgil’in anılarının güncel bir yaklaşımla değerlendirilmesi

Anı, bir edebiyat türü olarak yaşanmış olması nedeniyle edebiyatın kurgusal tarafından ayrılmaktadır. Halid Ziya, edebiyatın bazı türlerinde olduğu gibi anı türünde de çağdaşları arasında önde gelmektedir. Biz Aşk-ı Memnu'nun önemini, yazarının edebî yönünü ve Türk yazınına kazandırdıklarını tartışmasız kabul ediyoruz. Ancak yazarın insan yönü ile tanışmak, anılarını okumakla mümkün olmaktadır. Anıları okumak, çocuk Halid Ziya'dan genç Halid Ziya'ya, yetişkin Halid Ziya'dan yaşlı Halid Ziya'ya uzanan bir devri onunla beraber yaşamak demektir. Kırk Yıl'ı, okuyan kişi bireyden topluma uzanan bir hayatın serüvenini paylaşır. Bireyle birlikte topluma doğru edebî ve sosyal boyutları olan bir yolculuğa çıkar. Yolculuk, Saray ve Ötesi'nde toplumdan devlete ve siyasal yapılara doğru sürer. Böylece devletin en ücra köşelerinden (örn. müstahdemler odası), saraya kadar bilmediğimiz bir dünyayı keşfederiz. Bir Acı Hikâye'de ise acılı bir babanın hüznüne tanık oluruz. Hatıraların dil, edebiyat, sanat ve tarih açısından değeri tartışılmaz. Yazarın tarafsız ve nesnel olmaya çalışan tutumu, ölçülü ve objektif bakış açısı, kişilere ve olaylara polemikten uzak yaklaşımı bu anıları, kuşkusuz daha değerli ve anlamlı kılmaktadır.

Anı ,

Tarih ,

Edebiyat ,

Servet-i Fünun ,

Kırk Yıl ,

Saray ve Ötesi ,

The memoir is distinguished from the fictional part of literature due to be experienced as a genre of literature. Halid Ziya is a preeminent writer among his contemporaries in the genre of memoir as well as the other genres of literature. We certainly accept the importance of Aşk-ı Memnu, the writer's literary aspect and his contributions to the Turkish literature. However, the meeting with the human aspect of the writer, is possible by reading to his memoirs. The reading to the memoirs, means living together with him an era ranging from child Halid Ziya to young Halid Ziya, from mature Halid Ziya to old Halid Ziya. One who reads "Kırk Yıl", shares an adventure of the life reaching from the individual to society and takes a journey that has literary and social dimension, towards society together with the individual. The journey continues from society to the state and the political structure in "Saray ve Ötesi". In this way, we discover a world what we don't know, from the remotest corners of the state (for example, janitors room) to the Palace. We witness the sadness of a mournful father in "Bir Acı Hikaye". The worth of the memoir is indisputable in terms of language, literature, art and history. The writer's attitude that tries to be impartial and objective, his moderate and objective viewpoint, his approach that looks at characters and events away from polemics, make these memoirs more worthy and meaningful.

The Memoir, ,

History, ,

Literature, ,

Servet-i Fünun, ,

Kırk Yıl, ,

Saray ve Ötesi ,