Kurumsal yönetim, vekâlet sorunu ve rekabet açısından ttk tasarısı madde 369 üzerine bir inceleme

Anonim şirketlerde yönetim faaliyeti çoğunlukla profesyonel yöneticiler tarafından yerine getirilir. TTK, anonim şirket yönetim kurulu üyesi olarak görev yapabilmek için pay sahibi olma koşulunu getirmiş olmakla beraber, uygulamada sembolik pay sahipliğinin yeterli olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla yönetim kurulunun kurul olarak ve üyelerin bireysel olarak profesyonel yönetici niteliği, gerek sembolik pay sahipliği gerekse etkili pay sahipliii durumunda devam etmektedir. Anonim şirketlerde yönetim faaliyetleri yerine getirilirken, pay sahipleriyle yöneticiler arasında çeşitli çıkar çatılmalarının meydana gelmesi olasıdır. Bunlara "dikey çıkar çatışmaları" denmektedir. Bu çatışmanın temelinde, temsil ilişkisine dayanan yetki devrinin, çatışan çıkarlar doğrultusunda kötüye kullanılma olasılığı vardır. Buna vekâlet sorunu (agency problem)1 denmektedir. Anonim şirket yönetimi ile pay sahipleri arasındaki çıkar çatıþmalarını azaltmanın yollarından birisi vekâlet sorununa ilişkin yaklaşımlar, diğeri son yıllarda özellikle halka açık anonim şirketlerde kurumsal yönetim ilkelerinin yerleştirilmesi ve buna bağlı olup denetim mekanizmalarının oluşturulması, bir diğeri ise rekabetçi piyasa ve rekabet hukuku kurallarının zorlamasıdır. Kurumsal yönetim, hisse senetleri borsada işlem gören anonim şirketler için öngörülmüş, uyulması isteğe bağlı, iyi yönetim,gözetim ve denetim kurallarından ibarettir. Kurumsal yönetim pay sahiplerine, şirket yöneticilerinin işletmenin çıkarları yerine kendi kişisel çıkarlarını takip etme eğilimini, etkin bir şekilde kontrol etme ve önleme imkanı vermektedir. Kurumsal yönetim sistemi özellikle anonim şirketlere yönelik bir yapılanmadır. Bunun nedeni ise, anonim şirketlerin insanların günlük hayatlarını dahi etkileyebilecek birçok iktisadi, sosyal, politik ve hukuksal fonksiyonlara sahip olmalarıdır. Bu fonksiyonları nedeniyle toplumun bütününü çok yakından ilgilendiren bir örgütlenmeye sahiptirler. Dolayısıyla bu kadar önemli işlevleri üstlenen bir organizasyonun sadece geleneksel ortaklık hukuku düzenlemeleriyle baş başa bırakılması düşünülemez.. Bu çalışma kapsamında yönetim kurulu üyeleri ile pay sahipleri arasındaki çıkar çatışmalarını önlemenin temel yöntemlerinden birinci grubu, anonim şirketlere ilişkin uyulması zorunlu yasal düzenlemeler -özellikle yönetim kurulu üyelerinin özen yükümlülüğü- oluşturmaktadır. İkinci grubu ise uyulması zorunlu olmayan kurumsal yönetim düzenlemeleri, vekâlet sorununu çözmeye ilişkin yaklaşımlar ve piyasa kavramı etrafında şekillenen rekabet ve rekabet düzenlemeleri oluşturmaktadır. Kısaca bu kavramların rolüne değindikten sonra, TTK'nın 320. maddesindeki yönetim kurulu üyelerinin "dikkat ve basiret" yükümlülüğüne ilişkin mevcut düzenlemesi ve TTK tasarısında anılan maddeye karşılık gelen 369. maddedeki düzenleme karşılaştırılacaktır.

Kurumsal Yönetim ,

Madde 369 ,

Vekalet Sorunu ,

Corporate Governance ,

Article 369 ,

In incorporated business governance is generally carried out by professional governors. T.C.C (Turkish Commercial Code) made it compulsory to possess share in incorporated business to take part in governance, howeever in application,having a symbolic share is enough to erform this. As a result, governor attributes of business governance and Professional governors as individuals go on both on the occation of real share ownership and symbolic share ownership. It is possible that there would be some arguements between shareholders and governors in incorporated business. These are called "vertical advante conflicts." Main reason of this conflicts is the possibility of misusing the authority related to representing. This is called agency problem. One of the ways of reducing advantage conflicts between incorporated business and shareholders is the approach to the problem of agency, other one is placing principles of governance in especially publicly-held incorporated business recently and forming new systems related to this, another one is obligation of rival market and rival laws. Corporate governance consists of rules of supervision,observation and good government which are foreseen for incorporated businees whose share certificates are in market. Corporate governance gives share holders possibility to control their own advantages and benefits rather than advantages of corporation governors.Corporate governance is a structure especially developed for incorporated business. The reason for this is that incorporated business possesses many economic, social , political and law functions which can also affect daily life of the people. Owing to this function, they have a system which is closely related to the whole society. For this reason, an organisation which bears such vital processes can not be thought just with traditional partnership law regulations. On this point, basic method to prevent advantage conflicts between board of directors and shareholders is composed of law regulations related to the incorporated business –especially the responsibility of board of directors. Secondary group is composed of corporate governance regulations which are not compulsory to obey, some approaches to resolve agency problem and rival business regulations which are formed in market term. After mentioning these terms shortly, regulation related to T.C.C article 320 "care and foresight" will be contrasted with T.C.C article 369 related the current regulations.

Agency Problem ,