Trakya bölgesi tarihi yapılarında kullanılan karbonatlıtaşların bozulma nedenleri

Atmosfer, su ve canlıların etkileriyle kayaçlarda meydana gelen değişimlere bozulma veya ayrışma (weathering) denir. Bozulma sonucunda kayaçların mineralojik ve petrografik özellikleri, kimyasal bileşimi, yapısal özellikleri, fiziko-mekanik özellikleri değişerek, kayaçta dağılma, parçalan ma ve dökülmeler meydana gelir. Bazıkayaçlar süratle bozulur, bazılarıise uzun yıllar bozulmadan ilk orijinal durumlarınıkorurlar. Tarihi eser lerde kullanılmışolup binlerce yıldan beri bozulmamıştaşlar vardır. Taşlar yapıda kullanılmadan önce bozulma süreci ve miktarlarıhakkında fikir sahibi olmak için mimar, jeolog, kimyacı, arkeolog, biolog ve meteorologların ortaklaşa çalışmalarıgerekir. Tarihi eserler incelendiğinde, yapıya en yakın çevredeki kayaçların kullanıldığıgörülmektedir. Kayaçların kullanımıulaşım ve ekonomi nedeniyle sınırlan mıştır.Ya pıda kullanılacak malzemenin bilinçli seçimi, yapının ayakta kalma süresini etkilemektedir. Doğal etkenler karşısında varlığınısonsuza kadar sürdürecek bir doğal malzemeden söz edilemez. Geleneksel yapılar; olumsuz atmosferik koşullardan, fiziksel ve biyolojik etkenlerden korunamadıklarıtaktirde, zaman içinde hızla tahrip olmaktadır. Bu çalışmada, Trakya bölgesi geleneksel yapılarındaki oluşturduğu, malzeme ve detaylarda oluşan bozulmalar; litolojik etkiler, yapısal etkiler, işçilik hataları(tabakalıtaşların yanlışkonması, yapıtaşının hemen kullanılması, ocağın yanlışişletilmesi, taşın işlenmesi, yapıya uygun taşın seçilmemesi), atmosferik bileşiklerin etkileri (SO2, NOX, CO2, asit yağmurları) fi ziksel etkiler (ısı, don, kapilarite, tuzlar), metal korozyonu etkisi, canlılar, bitkiler ve mikroorganizma etkileri fiziksel çevre koşullarına bağlı olarak irdelenmiştir.

bilinçli seçim ,

Doğal etkenler ,

fiziksel çevre koşulları ,

The changes in stones due to the atmosphere, water and biological effects are called as weathering. The mineralogical, petrography, chemical composition, structure, physic-mechanical features of stones change because of weathering and then the rock will scatter and laminate. While same rock types decompose rapidly, some of them preserve their initial state. There are some buildings stones which were used in the historical monuments haven’t decomposed since thousands of years. Deciding the best choice for the building it requires an interdisciplinary works through the meteorologist, architect, geologists, chemist, archaeologist and biologist to decide the intensity and the duration of the decomposition.In the old sites, people used the closest rocks for their buildings. Using materials for buildings are limited because of availability, economics and transportation. Deciding the best stone type for the building increases the life expectancy of building. It is impossible that building stones last forever without any harm in the nature. Traditional materials decompose rapidly without any precaution of atmospheric, physical and biological conditions.In this study, the deterioration in the material and details that depend on litological effects, structural effects, stone working problems (wrong-putting of layered stones, use the building stones quickly, wrong running of quarries, wrong choices of stones for the building) atmospheric compounds effects (SO2, NOX, CO2, acid rains), physical effects (temperature, frozen, capillarity, salts), metal corrosion, living things, micro organisms and some trees kind of Thrace region traditional buildings are investigated according to the physical, environmental conditions.

physical environmental conditions, ,

Natural factors, ,

conscious choice ,