ömer hüsâmeddin ve mehmed vahid efendilerin para vakıflarının muhasebesi 1902-1936

Müslümanların kurdukları ilk vakıflarda dinî değerler ön plana çıkmış ve buna bağlı olarak dinî hizmetlere öncelik verilmiştir. Gerek toplumun değişen ve çoğalan ihtiyaçları ve gerek ise vâkıfların istekleri doğrultusunda vakıflar, zamanla hizmet çeşitliliği bakımından daha kapsamlı hale gelmiştir. İşte bu sayede Osmanlı İmparatorluğu'nda eğitim, sağlık, kültür, imar, altyapı, din hizmetleri gibi toplumu ilgilendiren pek çok alandaki hizmetler vakıflar yoluyla yapılmaya başlanmıştır. Para vakıfları, ifa edilen bu işlemlerin sürdürülebilirliğini sağlamada, diğer bir ifade ile hizmetlerin finansmanında, önemli katkı sağlayan kurumlardan olmuşlardır. Bu çalışmada Osmanlı vakıf sisteminin bir parçası olan para vakıflarının kısaca tanıtımı yapılmış, İstanbul Müftülüğü Meşihat Arşivi'nde 1698 numara ile kayıtlı Şeyhü'l-İslâm Ömer Hüsâmeddin Efendi ve Kazasker Mehmed Vahid Efendilere ait para vakıflarının muhasebe defteri değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, 1902-1936 tarihlerini kapsayan defter kayıtlarından Osmanlı döneminde tutulmaya başlayan muhasebe defterinin Cumhuriyet döneminde de aynı şekilde tutulmaya devam ettiği tespit edilmiş ve para vakıflarının her iki dönemde varlık gösterdikten sonra nasıl sona erdiği izah edilmeye çalışılmıştır.

Osmanlı ,

Vakıflar ,

Para Vakıfları ,

Muhasebe Defteri ,

Ekonomi ,

İstanbul ,

Religious values came into prominence in the first forms of waqfs which were founded by Muslim societies. For this reason the religious services were given priority in these forms. In the length of time, waqs became more comprehensive in regard to diversity of its services due to both changing and increasing needs of society and waqfs' own needs. As a result, education, health, public works, infrastructure, artistic and religious services, like the services for all public interest, were delivered by waqfs in Ottoman Empire. In order to ensure the sustainability of these services, monetary waqfs took their part in contributing the system. This study proposed to introduce the monetary waqfs which was a part of Ottoman waqfs system by examining the accounting books of the monetary waqfs owned by "Şeyhü'l- İslâm Ömer Hüsâmeddin Efendi" and "Kazasker Mehmed Vahid Efendi" were obtained from "İstanbul Müftülüğü Meşihat Arşivi" and assessed. In this context, it was determined that the form of book-keeping was in continuity both in Ottoman and Republic periods. In comparison the records including the period 1902-1936, it is investigated how the monetary waqfs which were being existed for both periods and when their activity was ended.

Ottoman, ,

Waqfs, ,

Monetary Waqfs, ,

Book-Keeping, ,

Economy, ,

Istanbul ,