17. yüzyılda yenişehir-i fenârlı akçelizade el-hac ahmed ağa’nın nakit vakfıve şehirdeki meşhur mevlevihane

Bu makalede Kozani (Kuzey Yunanistan)’deki Devlet Arşivleri’nde saklanan Osmanlı arşiv kaynaklarına dayanarak konumuz Yenişehir-i Fenar’lıAkçelizade Elhac Ahmed  Ağa’nın önemli nûkûd vakfıve bu vakfın aynı şehirde bulunan meşhur Mevlevihane ile münasebeti olacaktır. Kullanılan kaynaklar 17. yüzyılın ikinci yarısından kadısicilleri ve vakıf muhasebe defterleridir. Bu iki kaynak çok güzel bir şekilde birbirlerini tamamlayarak bizim, mühim bir taşra merkezi olan OsmanlıLarissa tarihinin meçhul sayfalarına bakmamızıkolaylaştırıyor. 17. yüzyılın Yenişehir-i Fenar’ında nakit vakıfları, şehrin iktisadi ve içtimai hayatında çok önemli bir rol oynamıştır. Bu rolü aydınlatan iyi bir örnek, Osmanlıİmparatorluğu'nun en büyük Mevlevi zaviyelerinden olan ve asitane olarak vasıflandırılan şehrin Mevlevihanesi’nin böyle bir nakit vakfına bağlıolmasıdır. Öte yandan sözü edilen Mevlevihane’nin kurucusunun şimdiye dek Ahmed adlıbiri olduğunu biliyorduk. Bu Ahmed’in kaynaklarımızda geçen Akçelizade el-Hac Ahmed Ağa olduğunu bir dereceye kadar kesin olarak söyleyebiliriz.

Osmanlı Arşivi ,

KadıSicilleri ,

Vakıf Muhasebe Defterleri ,

Nûkûd (para) Vakfı ,

Mevlevihane ,

Yenişehir-i Fenar ,

Kozani (Kuzey Yunanistan) ,

Based on Ottoman archival materials preserved in the State Archives of Kozani (North Greece) we shall try to look into the relationship between the important 17th century cash waqf of Akchelizade Elhaj Ahmed Aga in Yenishehir-i Fenar (nowadays Larissa in Central Greece) and the famous lodge of Mevlevi dervishes (mevlevihane) in the same town. Our sources consist of court records (kadısicilleri) and waqf account records (vakıf muhasebe defterleri) from the second half of the 17th century. It seems that cash waqfs played a crucial role in the economic and social life of 17th century Yenishehir-i Fenar. A good example illuminating this role is given by the fact that the mevlevihane of Yenishehir, one of the most important Mevlevi lodges in the Ottoman Empire, was connected with a cash waqf. In this article we try to show that it is very likely that the founder of the cash was at the same time the founder of the mevlevihane, namely Akchelizade Elhaj Ahmed Aga, an important figure of 17th century Yenishehir-i Fenar.

Ottoman Archives, ,

Court Records, ,

Waqf Account Records, ,

Cash Waqf, ,

Dervish Lodge, ,

Mevlevi Dervishes, ,

Yenişehir-i Fenar, ,

Kozani (North Greece) ,