Türk hukuk sisteminde iş sağliği ve güvenliği

Borçlar Hukuku kapsamında, tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmeler kategorisinde yer alan iş sözleşmesi ile işçi, iş sözleşmesine konu işi yapma aslî edimini yüklenirken, işverenin aslî edimi de, iş sözleşmesinde belirlenen ücretin ödenmesidir. Kamu hukuku karakterli, özel hukuk ilişkisi olan iş sözleşmesi, taraflara, aslî edimler yanında bir takım yan (talî) yükümlülükler de yükler ki; söz konusu yükümlülüklere aykırılık durumunda, karşı tarafa sözleşmeyi fesih hakkı tanınır. İş hukuku alanında, çalışana tanınan yasal haklar, Devlet tarafından güvence altına alınmıştır. 20 Haziran 2012 tarihinde kabul edilen 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işverene, iş sözleşmesi ile yüklenen ve iş sözleşmesinin talî edimleri arasında yer alan, işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunun yasal dayanağını teşkil eden 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 77. maddesini yürürlükten kaldırmış olup; kurumun uygulama alanını genişleterek, kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacağını açıkça belirtmiştir. Ancak; fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç, Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri; afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri; ev hizmetleri; çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar; hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri bu Kanunun uygulama alanında istisnaya tâbi tutulmuştur. Bu çalışmanın amacı, işçilerin, tarihsel süreç içinde vermiş oldukları mücadeleler neticesinde elde ettikleri ve işçi hakları olarak isimlendirilen, işçi ve işveren ilişkisinde, işverene yükümlülük yükleyen ve işçilere tanınan ve insan hakları kapsamında yasal haklar arasında yer alan işçi sağlığı ve iş güvenliği hakkını, yasal mevzuat çerçevesinde değerlendirmek ve bu hakların Türk Hukuk Sistemindeki yerine değinmektir.

İşçi ,

işveren ,

işçi sağlığı ve iş güvenliği ,

işverenin yükümlülüğü ,

iş sağlığı ve güvenliği kanunu ,

Within the scope of the Law of Obligations, while an employee with an employment contract under the category of contracts giving full liability to both parties, assumes the principal obligation to perform the job which is the subject matter of the said employment contract, the principal obligation of the employer is the payment of the fee specified in that contract. An employment contract having the characteristics of the Public Law and being also related to the Private Law, vests in the parties some secondary ( subsidiary) obligations as well as the principal ones, giving the cancellation right to the other party in case of breach of such obligations. Law no:6331 on Occupational Health and Safety adopted on 20 June 2012 has abolished clause 77 of the Labour Law no:4857 which formed the legal grounds for worker’s health and work safety that was imposed upon the employer and existed under the subsidiary obligations of the employment contract, and furthermore the scope of application area of the institution was expanded and it was clearly specified that the same would be applied to all businesses and business places, either public or private, to employers and employers’ proxies of such businesses including the apprentices and trainee workers regardless of their field of activity. However, excluding those working at factories, welfare homes, sewing workshops and similar business places, the activities of the Turkish Armed Forces, law enforcement units and Undersecretariat for National Intelligence Agency; activities of disaster and emergency response units; house services; those producing products and services for themselves without employing employees; activities as part of enforcement services relating to the convicts and the imprisoned for the purpose of their improvement are exempt from the application of such law. The goal of this study is to assess workers’ health and work safety rights which they have attained as a result of their struggles throughout the history. Such rights which are known as worker’s rights have given obligations to employers in employee- employer relationship and have taken their place among the legal rights within the scope of the human rights.

Employee, ,

employer, ,

workers’ health and work safety, ,

employer’s liability, ,

law on occupational health and work safety ,