Makale özeti ve diğer detaylar.
Bu çalışmada, trafik kazalarının oluşmasında etkili olabileceğini düşündüğümüz sosyoekonomik ve ulaşımla ilgili 20 farklı değişken belirlenmiştir. Türkiye’de 81 il için bu değişkenlerin istatistik değerleri elde edilmiş ve çalışmanın veri tabanı oluşturulmuştur. Bu değişkenleri belli gruplar altında toplamak amacıyla faktör analizi yapılmıştır. Faktör analizi sonucunda değişkenler dört faktör (nüfus-ulaşım, gelişmişlik, yol, sağlık) altı nda toplanmıştır. Faktör skorları kullanılarak her il için genel faktör skoru oluşturulmuştur. Genel faktör skoruna göre illerin tematik haritaları oluşturulmuştur. En önemli faktör değişkenleri olarak; nüfus, şehirleşme oranı, nüfus yoğunluğu, imalat ve sanayi işyeri sayısı, ortalama motorlu kara taşıt sayısı, ortalama taşınan yolcu-km değeri, ortalama seyahat eden taşıt-km değeri ve ortalama taşınan ton-km değeri belirlenmiştir. Trafik kaza sayısı bağımlı değişken ve elde edilen faktörler bağımsız değişken olmak üzere çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına göre, bu faktörler trafik kazalarını %91 oranında açıklamaktadır. Bu faktörlerin etkisi bölge ve illere göre değişmektedir. Birinci faktördeki değerlerin azaltılması, diğerlerin ise artırılması şehir dışı trafik kazalarının azaltılmasında önemli rol oynamaktadır.
In this study, 20 diff erent variables that are likely to be related with traffic accidents were identified. Statistical values of these variables were obtained for 81 provinces of Turkey which created the database. Factor analysis was conducted in order to collect these variables in certain groups. As a result of the factor analysis, the variables are grouped under the four factors (population-transportation, development, roads and health). According to the general factor score of thematic maps of the provinces, the most important factor variables are population, urbanization rate, population density, the number of manufacturing establishments, the average number of motor vehicles, and the average value of the passenger-km. All these factors was used as independent variables. Number of road traffic accidents was used as dependent variable. The results of multiple linear regression analysis by using these variables show that these 4 factors explain 91 percent of traffic accidents. The effects of these factors depend on the city and region in Turkey. The decrease of values in factor 1and increase of values in other 3 factors lead to decrease of traffic accidents in urban areas.