Aydin ve yöresi ağizlarinda kullanilan şimdiki zaman şekilleri

Türkçenin tarihî seyri içinde şimdiki zaman kavramını karşılamak için çeşitli yapılar kullanılmıştır. Birleşik fiil kuruluşundaki bu yapılar, zarf-fiil eki almış asıl fiil ile geniş zaman çekimindeki bir yardımcı fiilden (dur- ve yorı-) oluşmaktadır. İlk defa Karahanlı Türkçesi döneminde karşılaşılan {asıl fiil + zarf-fiil eki (-A / -I) + turur + şahıs zamiri} yapısı, zamanla yaygınlaşmış ve çeşitli ses değişikliklerine uğrayarak Karluk ve Kıpçak grubu lehçelerinin şimdiki zaman ifadeli geniş zaman ekini meydana getirmiştir. Batı Türkçesinde daha yaygın olan {asıl fiil + zarf-fiil eki (-A / -I) + yorır + şahıs eki} yapısı da Osmanlı Türkçesi döneminde asıl şimdiki zaman eki hâline gelmiştir. Ancak Anadolu ağızlarında, zarf-fiil eki almış asıl fiille gel-, git-, yat-, yörü-, var- gibi yardımcı fiillerin oluşturduğu yapılar da şimdiki zaman işleviyle kullanılmaktadır. Bu çalışmada Aydın ve yöresi ağızlarında şimdiki zaman işlevindeki ek ve yapılar ele alınacaktır.

Ağız ,

Türkiye Türkçesi ağızları ,

Aydın ağzı ,

zaman eki ,

şimdiki zaman ,

In the course of Turkish history some structures started to be used on top of simple present tense affixes in order to cover the simple continuous tense concept. These structures which were in the form of composite verbs were composed of the main verb with an adverb-verb affix and an auxiliary verb in simple present tense. In order to achieve this, mostly dur- (<tur-) and yorı- auxiliary verbs were used. The structure of (main verb + adverb-verb affix (-A / -I) + turur + personal pronoun) which was first observed in Karakhanid Turkish, became prevalent in time and faced some voice changes to form the simple present tense affix with present continuous expression of both Qarluk and Kipchak group dialects. The structure of (main verb + adverb-verb affix (-A / -I) + yorır + personal pronoun) which is more prevalent in Western Turkish was converted to an affix by facing some voice changes and became the main simple continuous tense affix in Ottoman Turkish era. In Anatolian dialects, structures composed of main verb with adverb-verb affix and auxiliary verbs such as gel-, git-, yat-, yörü-, var- are used together with simple continuous tense affixes. In this study, these affixes and structures which are assigned to express simple continuous tense in Aydin and its surroundings will be discussed.

Dialect, ,

dialects of Turkey Turkish, ,

dialect of Aydın, ,

suffix of tense, ,

present continuous tense ,