Türkiye’de mimarlık ve inşaat teknolojisi tarihi araştırmaları: kısa bir tarihçe ve bibliyografya

Erken 19. yüzyıldan başlayarak Avrupa’da birçok Ortaçağ yapısı onarılmakta, Ortaçağ’ın güncel mimarlıktaki eklektisist uzanımları biçimlenmekte ve tarihselci akımlar doğmaktadır. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren tırmanacak mimarlık teknolojisi tarihi çalışmalarının arka planını bu entelektüel ortam tanımlar. Bu tür araştırmaların yapılmasına imkan verecek altyapı ise, daha geç 18. yüzyıldan beri güncel yapım teknolojisine ilişkin kitaplarının yayınlanmasıyla inşa edilir. Zamanla, yeni ilgi alanı Avrupa-dışı kültürlerin mimari üretimlerine de uzanır ve Bizans yapı teknolojisini de irdelenir. Osmanlı mimarlığının kendi teknik bilgisini yazılı hale getirme çabasının ilk kapsamlı örneği daha 18. yüzyıl ortalarında gerçekleşir. Uzun bir gecikmeyle Osmanlı geleneğini yapım teknolojisi açısından ele alan historiyografik araştırmalar ise 1940’lardan başlayarak yapılır; ama, bunların önemli bir kesimi ayrıntılar veya tekil yapıların özgül sorunları üzerinde yoğunlaşan çalışmalardır. Mimarlık teknolojisine ilişkin 1980’lerden itibaren gittikçe artan araştırmaların kısa değerlendirilmesi, mevcut çalışmaların ağırlıklı olarak Osmanlı’ya ilişkin olduğunu ortaya koymaktadır. Konunun kaynakçasında Osmanlı öncesi dönem hala pek az çalışmayla temsil edilir.

Mimarlık Historiyografisi ,

Osmanlı Mi-marlığı ,

Yapı Teknolojisi Tarihi ,

Teknoloji Tarihi ,

Historiography of Architecture ,

History of Building Technology ,

Ottoman Architecture ,

Beginning with the early 19th century, numerous medieval monuments in Europe began to be repaired along with the birth of eclectic attitudes towards the medieval architectural heritage. Historicist styles evolved in this context. The studies concerning the history of architectural technology, which gradually emerged especially in the second half of the same century, constituted the by-products of this intellectual milieu. Their background, however, was defined by the handbooks on modern building techniques that appeared as early as the late 18th century. The architectural productions of non-European cultures were to be discussed in later scholarly works, and the first studies on Byzantine building techniques were published in the late 19th century. Early attempts to write histories of the actual Ottoman architectural technology were realized in the mid 18th century. First historiographical essays treating the Ottoman tradition in terms of building technology were published, however, beginning with the 1940s, but they were monographs on the particulars and details. The works on the history of architectural techniques in general flourished after the 1980s with an overwhelming focus on the Ottoman period. Pre-Ottoman era is still seldom represented in the Turkish historiographical literature. 

History of Technology ,