Osmanlı kentinde ticari mekânlar: bedesten-han-arasta-çarşı mekanları literatür değerlendirmesi

Osmanlı kentinde çarşı veya daha genel bir anlamda kentin ticari merkezi, bedesten, han ve arastalardan oluşmakta idi. Çarşı bölgesinde çarşının büyüklüğüne göre deği¬şen sayıda cami ve hamam yapısı da bulunuyordu. Ayrıca, yapılı çevrenin yanısıra, kentin ticaret merkezinin yakınında, genellikle yiyecek maddelerinin veya hayvanla¬rın satıldığı haftanın belirli günü kurulan pazar alanları mevcuttu. Kentin ekonomik ve sosyal yapısının şekillendiği veya şekillendirdiği bu mekanlar, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren şehircilik, mimarlık, sanat tarihi, tarih gibi çeşitli disiplinler tara¬fından farklı yaklaşımlarla çalışılmaktadır. Bu makale, Osmanlı döneminde, kentte yapılı çevre olarak gelişen ticari mekanları konu alan bu zengin literatürün değerlen¬dirilmesini amaçlamaktadır. Doğrudan ve dolaylı olarak ticari mekanları ele alan literatür, özellikle literatürün izlediği farklı metodolojiler, kaynak kullanımları, ve eğilimlere odaklanarak değerlendirilmektedir. Aynı zamanda, kronolojik bir çerçeve¬den incelendiğinde, zaman içinde Osmanlı’da ticari mekanlar konulu araştırmalarda ne derece farklılıklar, gelişimler, ve yenilikler olduğu da irdelenmektedir. Makalenin sonunda ise konuyla ilgili daha geniş bir bibliyografya verilmektedir. 

Ticari Mekanlar ,

Han ,

Arasta ,

Çarşı ,

Bedesten ,

Commercial Buildings ,

Han ,

Bedesten ,

Arasta ,

Bazaar in the Ottoman city or the commercial center of the city in general developed and took its shape with bedesten, han and arasta buildings. Depending on the size of the bazaar, there were also one or more mosques and a bath building in the commer¬cial center. Besides the built environment, marketplaces and open-air bazaars for food or animals to be sold were founded near the commercial center on certain days of the week. These spaces which shaped or were shaped by the social and economic struc¬ture of the city have started to be studied in various disciplines like city planning, architecture, art history or history with various approaches since the second half of the 20th century. This paper aims to evaluate this rich literature related to the commercial space as built environment in the Ottoman period. The literature which is directly or indirectly related to the commercial spaces is evaluated with particular emphasis on the variety in their methodologies, use of sources, and approaches. Also, they are stud¬ied through a chronological framework to observe varying approaches, developments, and progress over time in research on the commercial space of the Ottomans. Finally, at the end of the paper, a broad bibliography related to the subject is provided. 

Çarşı ,