Türk ve alman ceza muhakemesi hukuku’nda çocuk suçluluğu bakımından ‘diversiyon’ düşüncesinin gelişimi

En temelde çocuk suçluların kovuşturmadan önce ceza adalet sisteminin dışına çıkarılması bağlamında kullanılan Amerikan hukuku kökenli diversiyon kurumu 1980'li yıllarda çocuk suçlular açısından sosyal-pedagojik bir yöntem olarak Alman huku-kunda da büyük yankı uyandırmıştır. Çocuğun eğitimini, Alman çocuk ceza adalet sisteminin temel amacı olarak tanımlayan ve suç davranışını suça sürüklenmiş çocu-ğun eğitim eksikliğinin dışavurumu olarak değerlendiren Alman hukukundaki bas-kın dogmatik yaklaşım, suçun çocuğun büyüme sürecinin normal bir parçası olduğu ve büyüme sürecinin tamamlanması ile giderek ortadan kalkacağını vazeden diversiyon düşüncesi karşısında etkisini kaybetmiştir. Böylece, Alman Çocuk Mah-kemesi Kanunu'nda kovuşturma mecburiyetine istisna tanıyan hükümler diversiyonun uygulamada süratle benimsenmesine imkân sağlamıştır. Türk hukukuna ise bu kavramın 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu'nda yer verilen kamu dava-sının ertelenmesi ve uzlaşma kurumları ile girmiş olduğu iddia edilebilir. İlk metin-lerinde konuya ilişkin ulusüstü mevzuat ile büyük ölçüde uyum arz eden düzenlemelerin 5560 sayılı Kanun ile yapılan değişikliklerle birlikte kapsamı önemli ölçüde daraltılmıştır. Bu bağlamda yeni bir düzenlemenin zorunlu olduğu görüşünü savunan yazar, bu makalede diversiyon düşüncesinin fikri temelleri ve doğuşu, Alman huku-kundaki pozitif dayanaklarını tartıştıktan sonra, konunun Türk hukuku ile ilgili bo-yutlarını eleştirel bir biçimde değerlendiriyor.

Diversiyon ,

Uzlaşma ,

Çocuk Koruma Kanunu ,

Alman Çocuk Mahkemesi Kanunu ,

Kamu Davasının Ertelenmesi ,

As a new social pedagogic method that aims to keep juveniles out of court proceedings, diversion emanated from the American juvenile justice system and is significantly echoed in German law. Due to the identification of the overall purpose of the juvenile justice system as education and viewing the principal reason for criminal conduct as educational deficiencies of juveniles, dogmatic approaches to juvenile offending have recently lost ground in favor of diversion in Germany. Largely because, the notion of diversion is underpinned by the assumptions that crime is a deviation in the process of growing up, which disappears as individuals mature, and that involvement with the criminal justice system has negative consequences for the future lives of juveniles. The exceptions to the legality principle in this respect have enabled diversion to swiftly flourish in the German system. Diversion has been incorporated into Turkish law through Child Protection Law no. 5395 in two ways: conditional dismissal of prosecution and victim-offender mediation. While displaying considerable harmony with supranational documents in their initial provisions, with a subsequent amendment, the scope of both mechanisms has been considerably narrowed. Arguing for the necessity of a re-amendment, this paper discusses first the intellectual foundations of diversion and its emergence and development both in the United States and Germany. In light of this discussion, the relevant Turkish law is considered critically in the final section.

Diversion, ,

Dismissal of Prosecution, ,

Victim-Offender Mediation, ,

Child Protection Law, ,

German Juvenile Court Law ,