Yakup kadri’nin romanlarını “sosyal kronik” olarak okumak mümkün müdür?

Üslup ve roman tekniği bakımından yeterince nitelikli olmadığı her seferinde vurgulanmakla beraber Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun romanlarının “sosyal kronik” olarak okunabileceği hatta okunması gerektiği kesin bir kanı olarak yerleşmiş gibidir. Oysa edebi metindeki yetkin olmayan üslup ve teknik ile ilgili tercihler, söylem ile ilgili sorunları beraberinde getirecektir. Bu çalışma hem roman türünün nitelikleri bağlamında Yakup Kadri romanlarını yeniden okumaya hem de yazarın yöntem tercihinin sonuçlarının anlam inşa etme sürecine yansımalarını irdelemeye odaklanmaktadır. Birinci aşamada, Mihail M. Bahtin’in çoksesli roman kavramından hareket edilmekte, ikinci aşamada ise John B.Thompson’un anlam inşa etme yöntemleri olarak kavramsallaştırdığı yapı metot olarak kullanılmaktadır. Böylece üslup ile söylem arasındaki etkileşimin somut verilerini elde etmek hedeflenmektedir. İlk aşama sonucunda yazarın monolojik/teksesli metinler oluşturmuş olduğu tespitine ulaşılmış, ikinci aşamada ise yazarın bu teksesli söyleminin analizi yapılmıştır. Yakup Kadri’nin, toplumun tüm katmanlarını yansıtacak bir yapıdan uzak tekniğinin şekillendirdiği teksesli söylemi ile, yazarın hakikatine hizmet edecek anlam üretme stratejileri kullandığı görülmüştür. Bunlar meşrulaştırma, farklı biçimde gösterme, birleştirme, parçalama, nesneleştirme, dışlama ve mistifikasyon başlıkları altında gruplandırılarak örneklendirilmiştir. Sonuç olarak, yazarın gerçeklik algısı ve bunu yansıtmadaki tutumunun nesnel olmadığı görülmüştür. Bu nedenle Yakup Kadri romanlarını “sosyal kronik” olarak nitelendirmenin isabetli bir yaklaşım olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Yakup Kadri ,

ideolojik roman ,

çokseslilik ,

Although it is constantly emphasized that novels by Yakup Kadri Karaosmanoglu are not qualified enough in terms of style and novel technique, it is established as a conviction that his novels could be, even must be, read as a “social chronic”. However, the preferences for imperfect style and technique in a literary text will cause utterance problems. This study focuses on reviewing novels by Y. Kadri in terms of both the qualities of novels as a genre and analyzing the projections resulting from the writer’s preferences of technique on the process of constucting meaning. In the first step I departed from Bahtin’s polyphonic novel concept and in the second step I used the structure as a method, which was conceptualized by Thomson as the methods of constructing meaning. By this method the aim is to achieve the concrete data of the interaction between style and utterance. The first step has confirmed that the author had formed monologic texts, in the second step I analyzed his monologic utterance. I has been detected that the author’s monologic utterance consist of meaning breeding methods serving his reality. These methods has examplified by classifying under legitimation, dissimulation, unification, fragmentation, reification, exclusion and mystification headings. As a conclusion, it seemed that the author’s perception of reality and his attitude to reflect this is not objective, so it would be faulty to qualify these novels as “social chronic”.

Yakup Kadri, ,

ideologic novel, ,

polyphonic novel, ,

monologic text, ,

mystification, ,

social chronic. ,