Xvi. yüzyılda derlenmiş bir musammat mecmûası

Klâsik Türk edebiyatı sahasındaki araştırmaların 2000’li yılların başından itibaren muhteva bakımından çeşitlenmeye başlamasından sonra, bu edebiyatın önemli bir parçasını teşkil ettiği hâlde uzun bir dönem hak ettiği değeri görmeyen şiir mecmûaları da daha sık olarak akademik çalışmalara konu olmuştur. Gecikmeli olarak artmaya başlasa da bu çalışmalar sayesinde, birçok yazma eser kütüphanesinde yüzlerce örneği bulunan şiir mecmûalarının edebiyat tarihi araştırmalarına sağladığı katkılar fark edilebilmiştir. Bununla birlikte, son 10-15 yıllık bir süre içinde artan mecmûa eksenli çalışmaların arzulanan düzeyden çok uzak olduğu ve şiir mecmûaları konusunda katedilecek daha çok mesafenin bulunduğu da kabul edilen bir gerçektir. Bu bağlamda, şiir mecmûalarının sağlam bir bibliyografyası hazırlanarak içerdikleri şiir ve şairlerin dökümü yapılmadığı gibi nispeten daha öncelikli olarak araştırmalara konu olan nazîre ve nu’ût mecmûaları gibi bir veya birden fazla ortak paydaya sahip şiir mecmûaları da aynı kadere mahkûm edilmiştir. Genel olarak mecmûalar özel olarak da şiir mecmûalarını tasnife çalışan kimi araştırmalarda, şiir mecmûalarının ne gibi ortaklıklar gözetilerek oluşturulduğu noktasında önemli bilgiler bulunmakla birlikte bu konunun tam olarak halledildiği söylenemez. Belli bir ortaklığın dikkate alınarak oluşturulduğu şiir mecmûaları konusunda katkı yapması arzulanan bu makalede; XVI. yüzyılda derlendiği düşünülen bir örneğinden hareketle daha evvel üzerinde fazla durulmayan musammat nazım biçimlerindeki şiirleri bir araya getirmeyi gaye edinen musammat mecmûaları üzerinde durulmuştur. Makalede öncelikle şiir mecmûalarının tasnifi üzerinde durulup bu makaleye konu olan mecmûaya benzer birkaç musammat mecmûası tanıtılmıştır. Daha sonra musammat nazım biçimlerini bir araya getiren bir mecmûa örneği olarak çalışmamıza konu olan mecmûaya geçilmiştir. Öncelikle mecmûanın genel özellikleri hakkında bilgiler verildikten sonra tablolar eşliğinde mecmûada bulunan şiirlerin dökümü yapılmıştır. Ayrıca mecmûada yer alan her bir nazım biçiminin örnekleri üzerinde durularak ortaya çıkan sonuçlar, mevcut musammat nazım biçimleri hakkındaki araştımaların sonuçlarıyla karşılaştılmıştır. Makalenin sonunda, ele alınan mecmûadaki şiirlerin kimi özelliklerini gösteren bir tablo ile mecmûada yer alıp daha evvel yayımlanmamış şiirlerden seçmeler ek olarak yerini almıştır.

şiir mecmûaları ,

musammat mecmûaları ,

XVI. yüzyıl klâsik Türk şiiri ,

the collections of poems ,

musammat collections ,

Just after the diversification of studies in the field of Classical Turkish Literature since the early 2000s, academic studies have been carried more often on medjmūʿas of poems that have not been worth of them a long time although they are a major part of this literature. Though these researches begun to increase recently, thanks to these studies the contributions of medjmūʿas of poems which hundreds of copies exist in the manuscript libraries, have been perceived for history of literature. However it should be noted that the studies on the medjmūʿas of poems which have increased for the last decade are too far from the desired level. In this context, a good bibliography of the medjmuas which has detailed list of poems and poets has not been prepared. Also preferably revised ones such as medjmūʿas of nazire and nuut because of their unity of the theme had the same fate. Although it is possible to see important information about the medjmūʿas of poems having one or more common denominator in a few studies in which the medjmūʿas of poems were classified, it can not be said that this issue resolved completely. The aim of this article is to contribute the subject on the medjmūʿas of poems that compiled around one or more specific partification. In addition, a neglected example of them, musammat medjmūʿas is reviewed particularly. Firstly, a classification of medjmūʿas is made and a couple of them like the one we focuse on in the article is informed. Then a medjmua of XVIth century is reviewed specifically. A detailed list of the poems in this medjmūʿa is written as tables. In addition specialities of genre of musammat are compared the examples in this piece. Finaly, same peculiarities of the poems in this medjmua are noted as tables and some unprinted examples of them are transcribe as appendix.

classical Turkish poetry in the XVI. century ,