Xiv-xvi. yüzyıllar arasında yazılmış bazı şiirleri ihtiva eden bir mecmua ve ibn-i ömer’in şiirleri

Mecmualar Türk edebiyat, kültür ve tarihi açısından birer hazine olarak değerlendirilebilecek içinde çeşitli dualar, yazışmalar, ilaç tarifleri, şiirler, notlar ve tarihi bilgilerin olduğu kitaplardır. Şiir mecmuaları, muhtelif şairlerin beğenilen şiirlerinin derlendiği antolojik metinlerdir. Bunlar derlendikleri dönemin edebi beğenisini aksettirmenin yanında edebiyat tarihi açısından ihtiva ettikleri bilgilerle de önem taşırlar. Bu makalede tanıtılacak olan mecmua Paris Bibliotheque National’de Supplement Turcs 361 numara kayıtlıdır. Bahsi geçen mecmuada 23b’ye kadar divânî hatla kaleme alınmış Ulvî, Âlî, Firâkî, Rûhî, Hüsrev, Şem’i, Sırrî, Gınâyî, Bâkî gibi XVI. asır şairlerinin şiirleri vardır. 23b-63b arasında ilk kısımdan farklı olarak bazen harekeli nesih, bazen divani hatla XIV-XV. yüzyıllarda yaşamış şairlerin şiirleri vardır. Zikri geçen mecmuada XIII. asırdan Hoca Dehhânî ve İzzeddin Hasanoğlu, XIV. asırdan Şeyyad Hamza, Ahmedî, Kadı Burhanettin, Âşık Paşa, XV. asırdan Atâyî, Şeyhî, Ahmed-i Dâî, Nesîmî, Kaygusuz, Nizâmî, Gavrî, Şîrâzî gibi şairlerin şiirleri vardır. Yaşadıkları yüzyılı tam olarak tesbit edememekle birlikte Mecmûatü’n-Nezâir ve Câmiu’n-Nezâir gibi eserlerde şiirlerinin olmasından dolayı şu şairlerin de XV. asırda yaşadıklarını tahmin ediyoruz: Hâlis, Hüseyn, Fethî, Seydî Mahmûd, Alî, Şah Murâd, Kanberoğlu, Yusufoğlu, Bahâ, Pir Muhammed Âşık Abdal, Yahyaoğlu, Selîmî, Nihânî, Belâyî, Nuşirvân, Kâtiboğlu, İbn-i Ömer, Safî, Sivâsî. Mecmua, genel hatlarıyla değerlendirildikten sonra söz yedi gazeli neşredilecek olan İbn-i Ömer mahlaslı şaire getirildi. Biyografi kaynaklarında adı geçen şairle ilgili herhangi bir bilgi bulunmadığı belirtildikten sonra İbn-i Ömer’in dil ve üslup açısından kadim bir şair olduğu ve üslubunun Oğuz Türkçesinin doğu diyalektiğini andırdığından bahsedildi. Son olarak şaire ait yedi gazelin metnini ve tıpkıbasımını araştırmacıların ilgisine sunuldu.

Mecmua ,

Bibliotheque National ,

Klasik Türk Edebiyatı ,

Majmuah ,

Bibliotheque National ,

Majmua’s (collection of poetries) are very important manuscript books in terms of Turkish literature, culture and history. Lots of majmuas are in manuscript form and contain poems, historical notes, various knowledge about everything. Some majmuas only contain selected poems and resemble anthologies of today. Collection of poetries, are important not only in terms of the fact that they reflect the literary discrimination of the time they written but also they give some information about literary history. The majmua we will introduce in this article is founded in Paris Bibliotheque National numbered Supplement Turc 361. The majmua is written in divani script to the folio 23b and contains poems of XVI’th century poets like Ulvî, Âlî, Firâkî, Rûhî, Hüsrev, Şem’i, Sırrî, Gınâyî, Bâkî. After that page we see a different scripts sometimes vocalized naskh, sometimes divani script. The second part contains poems of poets living among XIII-XV’th centuries. In the majmua we see poems of Hoca Dehhânî, İzzeddin Hasanoğlu living XIII’th century, Şeyyad Hamza, Ahmedî, Kadı Burhan, Aşık Paşa from XIV’th century, Atâyî, Şeyhî, Ahmed-i Dâî, Nesîmî, Kaygusuz, Nizâmî, Gavrî, Şîrâzî from XV’th century and the poems of fallowing poets that we do not know definetely the time they live but we guess they are poets of XV’th century: Hâlis, Hüseyn, Fethî, Seydî Mahmûd, Alî, Şah Murâd, Kanberoğlu, Yusufoğlu, Bahâ, Pir Muhammed Âşık Abdal, Yahyaoğlu, Selîmî, Nihânî, Belâyî, Nuşirvân, Kâtiboğlu, İbn-i Ömer, Safî, Sivâsî. After a general introduction of the majmuah we started to write about Ibn-ı Omar whom we publish seven ghazals of him. We stated that we never coincided any knowledge in biographical resources about Ibn-i Omar. In terms of language and stlystics we concluded that Ibn-ı Omar is an old poet writing with eastern dialect of Oghuz Turkish. Finally, we gave transcribed and facsimile text of seven ghazals of Ibn-ı Omar.

Classical Turkish Literature ,