Xı. yüzyılda tao-klarceti bölgesinde türk hâkimiyeti

Bizans İmparatoru II. Basileios, tahta çıktığı ilk dönemlerde gerek isyanlar gerekse Balkanlardaki Bulgar tehlikesinden doğuda yaşanan olaylara fazla müdahil olamadı. Ancak İmparator, yaşanan olumsuzlukları bertaraf ettikten sonra yönünü doğuya çevirdi ve XI. yüzyılın ilk yıllarında İberia Kralı Taikli David’in ölümünü fırsat bilerek önceden imzalanan anlaşmanın gereklerini yerine getirmek amacıyla İberia bölgesine girdi. Yapılan mücadeleler sonucunda Bizans, bölge güçleri üzerinde hâkimiyet sağladı ve İmparatorun 1025 yılındaki ölümüne kadar içerisinde Tao-Klarceti bölgesinin de bulunduğu İberia sahası Bizans vasalı olarak kaldı. Kısa zaman içerisinde hem Bizans’ta hem de İberia’da yönetici değişikliğinin yaşanması, iki devlet arasındaki müttefiklik vasfının ortadan kalkmasına sebep oldu. Ancak İberia’da IV. Bagrat’ın çocuk yaşta tahta geçmesi bölgeyi yeniden iç karışıklıklara sürüklerken; Kralın annesi, kurtuluşu yeni Bizans imparatoruna gitmekte buldu. Bizans merkezine yapılan bu ziyaret sonucunda iki devlet yeniden müttefik oldu; ancak yapılan bu anlaşmalar bile Orbelyan Liparit’i taht için mücadele etmekten alıkoymadı. İberia’da yaşanan iç karışıklıklar sırasında Selçuklu kuvvetleri çoktan bu sahalara ulaşmış ve dört bir tarafa akınlar yapmaktaydılar. İlk dönemlerde yağma ve ganimet amacı güden akınlara XI. yüzyılın ikinci yarısı itibariyle Selçuklu hükümdarları önderlik etmeye başladı. Sultan Tuğrul’un Anadolu seferi ile başlayan Türklerin yerleşme ve iskânı amaçlayan akınları, Sultan Alp Arslan ve Melikşah döneminde yapılan akınlar ile devam etti. XI. yüzyılın sonlarına doğru Selçuklu hükümdarlarının yaptıkları akınlar sırasında mücadele sahası olarak da karşımıza çıkan Tao-Klarceti artık konar-göçer Türk kitlelerinin hedef sahası haline gelmişti. Gürcü Kralı David’in giriştiği uzun mücadeleler soncunda bölgeden uzaklaştırmayı başardığı göçebe Türk kitlelerinin yerine Kıpçak ailelerinin yerleştirilmesi, Tao-Klarceti bölgesinin sosyo-kültürel yapısında büyük değişikliklere sebep oldu. Bu çalışmada Tao-Klarceti bölgesinde meydana gelen siyasi olaylar ile bölgenin Türk hâkimiyetine geçişi ele alınmıştır.

Türk ,

Kıpçak ,

Tao ,

Byzantine Imperial II.Basileios couldn’t get involved in the events happened in the East in the first years of his sovereignty because of the rebellions and Bulgarian threat in the Balkans. However, the Imperial turned his way to the East after having ruled out all the threats and in the first years of the 11st century, when the King of Iberia Taikli David died, he entered Iberia Region in order to do the necessities of the agreement signed beforehand. As a result of the interventions, Byzantine dominated over the regional forces and until the Imperial’s death in 1025, the Iberian field including the Tao- Klarceti Region remained as Byzantine vassal. The change of the rulers in Iberia and Byzantine, in a short time, led to termination of the alliance between these two countries. Nevertheless, whilst IV. Bagrat’s coming to the throne as a child caused internal disorder in the region, the imperial’s mother found the liberation in going to the Byzantine Imperial. As a result of this visit to Byzantine center, the two countries became allies; however, even these agreements couldn’t prevent Orbelyan Liparit from struggling for thethrone. During the internal disorders in the Iberia Region, Seljuk States had already reached to these fields and were invading all sides. The invasions that firstly aimed at swaging and spoils continued with the pioneering of Seljuk rulers after the second half of the 11st century. The invasion of Turks for settlement started with Anatolian invasions of Sultan Tuğrul and continued with the invasions in the eras of Sultan Alp Arslan and Melikşah. Tao-Klarceti that we confronted as a field of struggle during the invasions of Seljuk rulers has now been a target field for migrant settler Turkish masses. The fact that Georgian King David settled Kypchak families instead of migrant Turkish masses that were sent away from the region as a result of long struggles caused many changes in the cultural structure of Tao- Klarceti Region. This study discusses the political events in the Tao- Klarceti Region and describes how the Turks dominated the region.

Turkish, ,

Kypchak, ,

Tao, ,

Klarceti, ,

Artvin, ,

Ardanuç, ,

Savşat ,