Visâlî ali çelebi ve mevlid’i

Visâlî Ali Çelebi XVI. yüzyıl şairlerindendir. Şairin bilinen tek eseri olan Mevlid’inden yola çıkılarak adının Ali olduğu ve Kânûnî Sultan Süleymân döneminde yaşadığı şeklinde sınırlı bir takım bilgilere ulaşılabilmektedir. Visâlî’nin “Mevlid-i Fahr-i Kâ’inât Muhammedini’l-Mustafâ” adlı eseri, Hz. Peygamber’in doğumunu, yedi yaşına kadarki çocukluk dönemini ve bu süreçte gerçekleşen bazı mucizelerini konu edinen “mevlid” türünde yazılmış bir eserdir. Visâlî Mevlidi’nin bilinen tek yazma nüshası Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Yazma A/99 numarada kayıtlıdır. Büyük çoğunluğu mesnevî nazım şekliyle yazılan Mevlid’de tekdüzeliği bozmak ve okuyucunun dikkatini çekmek üzere aralarda kasîde/gazel nazım şekillerinde manzûmelere de yer verilmiştir. Eserde yoğunluklu olarak arûzun Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün kalıbı kullanılmıştır. Kasîde nazım şekliyle yazılan kısımlarda dil ağırlaşır. Mesnevî şekliyle yazılan bölümlerin ise daha sâde olduğu söylenebilir. Bununla birlikte Arapça-Farsça kelime ve tamlamalar mesnevîlerde de varlığını yoğunluklu olarak hissettirir. Mevlid’de tamamı Arapça ya da Farsça beyitler de bulunmaktadır. Bu özellikler ve şairin üslup ve şiir sahasındaki kudreti göz önüne alındığında eserin sâde ve akıcı olmadığı söylenebilir. Mevlid’in Hz. Peygamber’in çocukluk döneminde aniden sona ermesi, eserin yarım kaldığı izlenimini uyandırmaktadır. Buna rağmen eser mevlid türünde yazılmış diğer metinlerle kıyaslandığında 1715 beyit ile hacimli eserler kategorisinde yer almaktadır. Bu makalemizde Visâlî Ali Çelebi’nin Mevlid’i hakkında şekilsel ve muhtevâya yönelik bazı bilgiler verildikten sonra, eserin tespit edebildiğimiz tek nüshasının transkripsiyonlu metni sunulacaktır.

Visâlî Ali Çelebi ,

Mevlid ,

Hz. Muhammed ,

Visali Ali Çelebi is one of the XVIth century poets. On the basis of the poet’s work, limited information of his life can be reached. Of this kind of information is that Visali’s name was Ali and hi lived in the time of Suleiman the Magnificent. Poet’s work entitled “Mevlid-i Fahr-i Kâ’inât Muhammedini’l-Mustafâ” is a work composed in the form of mawlid that dealt with the birth of the Prophet, his childhood until seven years of age and some miracles taking place in this period. The only known manuscript copy of Visali Mevlidi is recorded in Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, manuscript A/99 numbered. Though the mawlid most of which was written in the masnawi form of verse, in order to avoid monotony and catch the attention of readers, the verses in the form of qasida/gazel were interspersed throughout text. In the work, intensely, Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün aruz prosody was used. In the parts written in verse, the language becomes more difficult. It can be said that in the parts written in the form of masnawi, a plainer lenguage is used. Nevertheless, Arabic-Persian words and phrases are also seen in the Masnawis. In the Mawlid, there also existed completely Arabic or Persian verses. Considering these features, poet’s style and his power in the field of poetry, it can be said that the work is not simple and fluent. The fat that Mawlid was suddenly finished in the childhood period of the Prophet gives the impression that the works was left half finished. However, when the work is compared with other texts written in the form of mawlid, with 1715 verses, it can be categorized among the voluminous works. In this article, after giving some information about the form and contents of Visali Ali Çelebi’s Mawlid, the transliterated text of the only copy of work we could find so far has been presented.

Visâlî Ali Çelebi, ,

Mawlid, ,

Prophet Muhammat ,