Vehb bin münebbih’in rivayetine dayanan bir mesnevî: dâsitân-i erve hatun

İslam tarihinin ilk dönemlerinde Ka'b Al-Ahbar ve pek çok Yahudi asıllı kişinin Müslüman olup hadis ve tefsir bilimleriyle alakadar olmasıyla İslam kültürüne pek çok İsra'iliyat unsuru girmiştir. Bunların birçoğu Tevrat kökenli hikâyeler olup bazıları da Yahudiler arasında anlatıla gelen ibret ve ders vermek amacıyla oluşturulmuş dinî hikâyelerdir. Yahudi asıllı ilk dönem âlimlerin İslam kisvesi altında bu hikâyeleri tefsir bilimine sokmalarıyla tefsirde İsra'iliyat dönemi başlamıştır. Bu âlimlerden biri de Vehb bin Münebbih'dir. Vehb bin Münebbih, İslam tarihinde pek çok hikâye rivayet etmekle tanınmaktadır. Bu hikâyeler tanınmış pek çok Müslüman tarihçi tarafından kaynak olarak kullanılmıştır. Bu Müslüman âlimlerin başında Taberi ve Mes'udi gibi isimler gelmektedir. Vehb bin Münebbih'in rivayet ettiği hikâyelerden biri de Erve hikâyesidir. Bu hikâye pek çok değişik versiyonuyla İslam kültüründe aktarıla gelmiştir. Türk edebiyatında ise sadece iki örneğine rastlanılmaktadır. Bunlardan birincisi 17. yüzyılda yaşamış olan Bilâl isimli şairin eseri olup bir diğeri yazarı bilinmeyen bir "halk tipi mesnevî" örneğidir. Bu makalede öncelikle Vehb bin Münebbih'in tarihî kişiliği anlatılmaya çalışmıştır. Onun nereden geldiği ve ailesinin hangi kökenden olduğu saptanmıştır. Mesnevînin nüshasının tavsifi yapılmıştır. Daha sonra mesnevînin şekil ve muhteva özellikleri incelenmiştir. Ayrıca Bilâl'in Kıssa-ı Erve isimli eseriyle karşılaştırması da yapılmıştır. Sonuç kısmında da eser hakkındaki genel değerlendirmeye yer verilmiştir.

Vehb bin Münebbih ,

İsra’iliyat ,

rivayet ,

Ka'b Al-Akhbar the early history of Islam, and many Muslims and people of Jewish descent sciences of hadith and tafsir İsra'iliyat element of concern in many Islamic culture came into being. Many of them originated in the Old Testament stories, some of which are among the Jews recited religious stories were created in order to give the lesson and course. The stories of the early scholars of Jewish descent interpretation of Islam under the guise of science of this period sokmalarıyla İsra'iliyat tafsir started. One of these scholars is Wahb bin Munabbih. Wahb bin Munabbih, narrated the history of Islam While many stories are recognized. These stories are used as a source recognized by many Muslim historians. This is the beginning of the Muslim scholars are names like Al-Tabari and Mas'udi. One of the stories narrated by Wahb bin Munabbih’s Erve story. Islamic culture has been transferred to many different versions of this story. Encountered only two instance of Turkish literature. The first of these 17, is the work of the poet who lived in another century, author unknown, Bilal called a "folk-type mathnawi" example. Wahb bin Munabbih’s worked primarily explained by the historical personality of this article. Its origins come from and what were his family. Copy of the transaction is characterized mathnawi’s made. Then mathnawi’s form and content were examined. In addition, a comparison of his work was named Bilal Kissa-i Erve. At the conclusion of the overall evaluation of the work place.

Wahb bin Munabbih, ,

Isra\'iliyat, ,

narrative, ,

story, ,

mathnawi, ,

Classical Turkish Literature ,