Van kırgızlarının köroğlu destanında sıra

Sözlü veya yazılı edebiyat anlatılarında olayları “sıralayıp anlatmak” zamanla sıkı sıkıya bağlantılıdır. Destan anlatılarında anlatı zamanı sıralaması ve öykü zamanı sıralaması arasında tamamen bir paralellik söz konusu olamaz, zira anlatı zamanında “öne” ve “geriye” “koşuşturmalar”, yani gerileme ve önceleme kaçınılmazdır. Böyle zaman sapmaları iki zaman ekseninin farklı tabiatlarından kaynaklanmaktadır. Destan anlatılarında “seyrek de olsa geçmiş zamana geri dönme fırsatını nefes alma zamanı sağlar”. Çalışmada Van‟da yaşayan Kırgızlara ait Köroğlu destanı anlatı bilimsel zaman bakımından incelenecektir. Destan, daha önce yayımlanmamış bir eser olmasının yanında hem dilbilimsel hem de anlatı bilimsel bakımdan henüz araştırma konusu olmamıştır. Ayrıca, anlatım özelliği bakımından nefes alma zamanına bağlı olarak ortaya çıkan gerileme ve önceleme örneklerine sıkça rastlanmasıyla da zengin bir malzemedir.

Köroğlu ,

Nefes alma zamanı ,

Önceleme ,

Destan anlatısı ,

Anlatı zamanı ,

Sıra Zaman sapması ,

Gerileme ,

In oral and written narrative „telling events by arranging in order‟ is related to time. In epic narrative, there is not an entirely parallels between the time sequence of narration and the time sequence of story. Because in narrative time, running „forward‟ and „back‟, in other words „analepsis‟ and „prolepsis‟ is unavoidable. These time deviations occur because of two time axises‟ different qualities. In epic narration, the time of breathing gets opportunity to return past time even it happens rarely. The epic Koroglu, which belongs to Van Kyrgyzs will be studied in this research. İt may be considered that Koroğlu Epic of Van Kyrgyzs is the Kyrgyz adapted type of a Turkmen variant. This epic narration, in addition to being not published work, hasn‟t been researched both in linguistic and narrative point of view. And also it is a rich material in respect to its narrative features because it is full of analepsis and prolepsis which occur depending on breathing time.

Koroglu, ,

Epic narrative, ,

Narrative time, ,

Order, ,

Anachrony, ,

Analepsis, ,

Prolepsis, ,

Breathing time. ,