Türkiye’de ilk derleme gezilerinde uygulanan yöntemler ve karşılaşılan güçlükler

Halk bilimi XIX. yüzyılda önem kazanan alanlardan biridir. Malzemesi çoğunlukla halkın hafızasındaki masallar, hikâyeler, inanışlar, gelenekler vb.dir. Halk bilimciler gözlem, görüşme, anket gibi yöntemleri kullanarak bu malzemeye ulaşır ve inceleme imkânı bulurlar. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuyla birlikte ülkemizde halk bilimi ürünlerinin derlenmesi ve arşivlenmesi bireysel veya kurumsal çerçevede hız kazanmıştır. Ziya Gökalp, M. F. Köprülü, Z. F. Fındıkoğlu… gibi âlimlerin halka yönelmek, halk bilimi ürünlerinin önemini her alandaki kişilere fark ettirmek için gösterdikleri çabalar olumlu sonuçlanmış, onların çeşitli yayınları –makale, çeviri vb.- ülkemizde folklorun bir bilim dalı olarak kabul edilmesine de vesile olmuştur. Önce Dârülelhan (İstanbul Belediye Konservatuarı), daha sonra ise Halk Bilgisi Derneği’nin derleme çalışmaları Türkiye’de ilk derlemelerin en önemli örneklerini oluşturmuştur. 1924-1932 yılları hem Türkiye Cumhuriyeti’nin maddi ve manevi birçok sıkıntıyla mücadele ettiği hem de halk biliminin bir bilim dalı olarak tanınıp kabul edilmeye başlandığı dönemdir. Bu makalede de yukarıda adı geçen kuruluşlardan yetkililerin belirtilen dönemde Anadolu’da yaptıkları derlemeler, kullandıkları yöntemler ve yaşanan sıkıntılar ele alınmıştır.

Halk bilimi ,

Derleme ,

Gözlem ,

Görüşme ,

Anket ,

Folklore ,

Fieldwork ,

Observation ,

İnterview ,

Folklore is one of the fields that attracted considerable attention in the 19th century. Materials are often the tales, stories, beliefs and traditions in the minds of the people. Folklorists obtain these materials using observation, interview, and questionnaire and find the opportunity to examine these materials. With the foundation of Turkish Republic, the fieldworking and archiving of the folklore products in Turkey took momentum both individually and institutionally. The efforts that some scholars such as Ziya Gökalp, M. F. Köprülü, Z. F. Fındıkoğlu made to go for the public, to make them aware of the significance of the works of folklore turned out to be useful and their studies such as article and translation made folklore a scientific field in Turkey. The fieldwork studies that first Dârülelhan (Istanbul Municipality Conservatory) then the Halk Bilgisi Derneği (the Folklore Society) carried out the most important instances of the collections. The years of 1924-1932 are the period of Turkey’s struggle against several difficulties and folklore was recognized as a scientific field. In this study, the collections that above mentioned the society’s authorities made, the methods they used and the difficulties they encountered are examined.

Questionnaire. ,