Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi

Ders kitapları çocuğun eğitim ve öğretim sürecinde önemli bir yere sahiptir. Türkçe ders kitaplarındaki öyküler de ders durumuna yönelik kazanımların gerçekleştirilmesinde etkili olan, çocuğun severek okuduğu edebi metinlerdir. Dolayısıyla ders kitaplarında yer alan bu metinlerin özenle seçilmiş ya da hazırlanmış olması gerekmektedir. Bu çalışmada Türkçe ders kitaplarında yer alan öyküler çocuğun gelişim özellikleri ve “çocuğa görelik” ilkesi dikkate alınarak şu başlıklar altında incelenmiştir:

1. Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelikler açısından taşıması gereken tasarım özellikleri: Kağıt, sayfa düzeni, ve resimlemeler.

2. Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelikler açısından taşıması gereken içerik özellikleri: Konu, tema (izlek), karakter(ler), dil ve anlatım, ileti ve çevre.

Tasarım özellikleri bakımından yapılan inceleme sonucunda öykülerde kullanılan resimlerin metin ile ilişkili olmasına karşılık, aynı resimlerdeki nesneler ve tiplemelerin çocuğun yaş grubuna uygun olmadığı, resimlerin gereğinden fazla kullanıldığı ve metnin önüne geçtiği saptanmıştır. Öykülerde, sayfa düzeni bakımından, sayfa kenarlarındaki boşluklarla okuma-izleme rahatlığı sağlanmış fakat, görsel özelliklerin fazlasıyla ön planda olması sebebiyle tasarımda sorunlar ortaya çıkmıştır. İçerik özelikleri bakımından yapılan inceleme sonucunda ise metinlerde, çocuğun dikkatini çeken ve ilgi alanına giren konulara değinilmemesi, otoriter yaklaşımın kullanıldığı dil ve anlatım yanlışlarının varlığı, metin seçiminde seviyenin, gelişim ve çocuk bakışının göz ardı edildiği, genel olarak “çocuğa görelik” ilkesine uyulmadığı bu sebeplerle de çocuğun ders kitabına ve dile olan yaklaşımının olumsuz etkileneceği tespit edilmiştir. Sonuç olarak Türkçe ders kitaplarında yer alan bazı öykülerin özensiz yaklaşımlar sebebiyle özellikle dil ve tasarım yönünden hatalı ve çocuğa görelik ilkesine uygun olmadığı söylenebilir.

Çocuğa görelik ilkesi ,

çocuk edebiyatı ,

öykü ,

Course books are of great importance in the education of the child. The stories in Turkish course book, which is effective in attaining the course’s necessities, are the genres that children read fondly. Thus, these texts in course books should be chosen and prepared meticulously. Stories in Turkish course books are examined under two titles regarding the characteristics of child development and ‘suitability to the child’. 1. Design features, which the Stories in Turkish course books must have are: paper, page layout and illustrations. 2. Features which Turkish course books must have in terms of suitability to the children are: Topic, theme, character(s), language and expression, message and environment. In the research conducted on design features, it is ascertained that although the illustrations suitable to the texts, the objects and type castings are not suitable to the age of the children and the illustrations used excessively and overshadowed the texts. The layouts of the text enable to children to read these texts easily but the excessive used illustrations affected the readability negatively. Research conducted on content features indicated that texts deal with uninteresting topic as to children, authoritative language use effected children’s perception about course books and lessons. The principle of suitability to the children is disregarded. In conclusion we can say that some of the stories in Turkish course books are not suitable to the child and incorrect as to language and design.

Suitability to the children, ,

children’s literature, ,

story, ,

course book. ,