Trablusgarb ve balkan savaşları’nın osmanlı devleti’nin ticaret-i hariciyesi üzerindeki etkileri

Osmanlı Devleti’nin son on yılı birbirini takip eden savaşlarla geçmiştir. Bu son on yıl bir Türk-İtalyan savaşı olan Trablusgarp Savaşı ile başlar, Balkan Savaşları, Dünya Savaşı ve Milli Mücadele hareketi ile sona ermiştir. Bu savaşlar devletin hem siyasi itibarını hem de ekonomik durumunu derinden sarsmış ve sonunda Osmanlı Devleti’nin tarihteki yerini almasıyla sonuçlanmıştır. Trablusgarp ve Balkan Savaşları, meydana geldikleri süreç içerisinde Osmanlı Devleti’nin hem harici siyasetini hem de iktisadini hayatını derinden etkilemiştir. İtalya’nın 1911 yılında Trablusgarp topraklarını işgal etmesi ile başlayan Türk-İtalyan Savaşı, Osmanlı-İtalyan ticari ilişkileri üzerinde kısa bir süre de olsa gerginliğin oluşmasına neden olmuştur. Daha önce, 1908’de, Avusturya-Macaristan’ın Bosna-Hersek’i işgali üzerine Avusturya mallarına yapılan boykot örneği 1911 yılında İtalyan mallarına da uygulanmaya başlamıştır. Boykot fikri, ilk olarak Hükümetin İtalya’ya savaş ilan etme konusunda gecikmesi nedeniyle basında ortaya çıkmıştır. Ancak Babıâli, kapitülasyonlar nedeniyle İtalyan mallarının ülkeye girişini önleyemediği için ilk önlem olarak İtalyan mallarından alınan gümrük vergilerini yükseltme yoluna gitmiştir. Bu uygulamaya 1912’deki barış antlaşmasına kadar devam edilmiştir. 1912 yılında Osmanlı Devleti, liderliğini Bulgaristan’ın yaptığı Balkan devletlerinin aralarında oluşturdukları ittifakla (Bulgaristan-Sırbistan-Yunanistan-Karadağ) bir oldu-bitti karşısında kendisini savaşın içinde bulmuştur. Babıâli, hiçbir seferberlik hazırlığı yapamadan girdiği bu savaşta, bir yandan ordunun ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırken diğer yandan da bu devletlerle ticari ilişkilerini yeniden gözden geçirerek bir takım önlemler almaya çalışmıştır. İlk olarak, Türk-İtalyan Savaşı’nda olduğu gibi, bu ülkelerle yapılan ticarette uygulanan gümrük vergileri yükseltme yoluna gidilmiştir. Ardından Bulgar mallarına boykot uygulanmıştır. 1913’deki barış antlaşmalarına kadar devam eden uygulamalara barışın ardında sona ermiştir. Bu çalışmada, bu iki savaşın Osmanlı Devleti’nin harici ticaretini nasıl etkilediği sorusuna cevap aranmıştır. İtalya ve Balkan devletleri ile Osmanlı Devleti arasında gerçekleşen ithalat ve ihracatta savaşların yansımalarını Osmanlı Devleti’nin Ticaret-i Hariciye İstatistikleri’ndeki verileri temel alınarak takip edilmiştir

Trablusgarp ,

Balkan ,

Ticaret ,

The last ten years of the Ottoman State witnessed successive wars. These ten years began with the Tripolitanian War, which was a Turkish-Italian war, and ended with the Balkan Wars, World War I and Turkish War of Independence. These wars led to deterioration of political and economic conditions of the state and eventually to its fall. The Tripoli and Balkan Wars deeply influenced foreign policy and trade of the Ottoman State. The Tripolitanian War began in 1911 when Italy invaded Tripolitania and caused tension in the Ottoman-Italian economic relations even for a while. The same boycott, previously implemented by the Ottoman State against Austrian goods as a result of Bosnia and Herzegovina invasion of Austria-Hungary in 1908, was implemented against Italian goods in 1911. The idea of boycott initially came up in the press, because the government was late to declare war against Italy. However Babıâli could not prevent Italian goods entering the country due to capitulations, therefore resorted to increase the customs duties taken from Italian goods. This policy continued until the peace treaty in 1912. In 1912 the Ottoman State found itself at war with the Balkan League, an alliance formed by the Balkan States (Bulgaria, Greece, Montenegro, Serbia) led by Bulgaria. Babıâli entered this war without any preparation and during the war Babıâli on the one hand tried to meet army’s needs and on the other hand tried to take precautions by reviewing its economic relations with these countries. As a first step, like in the Tripolitanian War, Babıâli increased the customs duties applied during trade activities with these Balkan countries and later boycott was implemented against them by the Ottoman State. This policy continued until the peace treaties in 1913 and ended after the peace. In this study we will try to answer how these wars affected the foreign trade of the Ottoman State. The impact of these wars on the import and export relations between Italy/Balkan States and Ottoman State will be analyzed based on the data from foreign policy statistics.

Tripolitania, ,

Balkan, ,

Trade, ,

Ottoman, ,

Italy ,