Tesettür tartışmalarının dünü: iı. meşrutiyet dönemi

Yazarlar :

Doç. Dr. Melek ÖKSÜZ ,

Yazar kurumları :

KTU¹

Görüntülenme :

874

DOI :

Özet Türkçe :

Türkiye’de tesettür tartışmaları sadece yakın tarihin sorunu değildir. Hemen hemen Türk modernleşme tarihi ile yaşıt bir maziye sahip bu mesele, çeşitli vesilelerle yaklaşık yüz elli yıldır zaman zaman Türk insanının gündemine gelmektedir. Batılılaşma adı altında Türk toplumunu modernleştirme çabaları içindeki hedeflerden biri de, kadınların sosyal hayata kazandırılması, eğitim ve kültür seviyelerinin yükseltilmesidir. Bu bağlamda Tanzimat’tan itibaren dar alanda başlayan tartışmalar, II. Meşrutiyet’in hür ortamıyla her platformda gündeme gelmeye başlamıştır. Söz konusu tartışmaları ortaya koymak, tesettür sorununun tarihî sürecini bilmek ve meseleyi sağlam bir zeminde ele alarak daha iyi kavramak açısından önem kazanmaktadır. Zira kadının toplumsal hayata katılması ve bunun araçlarından biri olarak görülen tesettür meselesi Osmanlı Devleti’nde ve Türkiye’de modernleşme taraftarlarının karşılaştığı sorunları anlamak açısından da ufuk açıcı ipuçları sunmaktadır. Sonuçta modernleşme başlangıç itibarıyla bilim-teknikle sınırlandırılabilir bir girişim olarak görülse de ilerleyen aşamada dini ve kültürel alanın bu çabalar karşısındaki konumu da ister istemez tartışmanın odağına yerleşmiştir. İşte bu noktada ortaya çıkan gerilim modernleşme çabalarının tarihi diyalektiğini oluşturmuştur. Kendisini kadın ve kadın kıyafeti üzerinden ifade eden, modernleşme ile dini ve kültürel korumacılık, kadınların toplum hayatına katılma sürecinde yaşanılanları yozlaşma-çağdaşlaşma çelişkisi çerçevesinde ele almıştır. Mesele kısa sürede en güçlü boyutunu dinin oluşturduğu bir tartışma zeminine kaymıştır. Bu nedenle bir boyutu kadının giyim-kuşam alışkanlıkları ve bunun değiştirilmesi ile ilgili bir tartışma olan tesettür konusu, diğer boyutuyla dinin toplum hayatına yön verici özelliği ile ilgili XX. yüzyıl başları için oldukça radikal bir tartışmanın ipuçlarını içermektedir. Konunun tarafları II. Meşrutiyet döneminde netleşmiş ve düşüncelerini çeşitli yayın organlarında ifade etmişlerdir. Bu yazıda ağırlıklı olarak II. Meşrutiyet döneminde “kadın ve tesettür” meselesinin Batıcı, İslamcı ve Türkçü aydınlar tarafından nasıl yorumlandığı üzerinde durulmaktadır.

Anahtar kelimeler :

II. Meşrutiyet ,

Kadın ,

Tesettür ,

Batıcılar ,

İslamcılar ,

Türkçüler ,

Özet İngilizce :

In Turkey, discussions over tesettur ( the umbrella term for hijab in Turkey) is not only an issue of the recent history. The issue which is almost as old as Turkish Modernization History has been brought to Turks' agenda through various issues for almost one and a half centuries. One of the goals under Westernisation was to have women participate in social life and to increase their educational and cultural level. In this context, the discussions starting in a narrow field as of Tanzimat Reforms, appeared in every platform with the freedom of 2ndConstitutional Monarchy. It is important to lay the discussion on the table in terms of knowing the historical course of tesettur and realizing issue on solid grounds. Because, the participation of women in social life and tesettur issue which was considered as a means of this participation give some clues in terms of understanding the problems which the supporters of Modernization encountered in the Ottoman State and Turkey. Ultimately, although Modernization was considered as an initiative limited to science and technology at first, the attitude of the religion and the culture was placed in the centre of the discussion in further stages inevitably. The tension that appeared at this point established the historical dialectic of Modernization efforts. Modernization and religious-cultural protectionism, which expressed themselves through women and women clothes, discussed the incidents happened during the course of the participation of women in social life under the framework of conflicts between Modernization and degeneration. In a short time, the issue slipped onto a discussion ground whose most powerful dimension was religion. That's why, with

Anahtar kelimeler :