Temettuat defterine göre mut'un sosyo-ekonomik ve demografik yapısı (1844-1845)

Osmanlı Devletinin özel ve genel alanda yapılan sosyo-ekonomik tarihi araştırmalarında, defter koleksiyonları önemli bir yere sahiptir. Tapu Tahrir defterleri, Mühimme defterleri, Temettuat defterleri, bu defter koleksiyonlarının en önemlilerindendir. Çalışmamızda, Konya vilayetine bağlı, İçel sancağının, Mut kazasına ait temettuat defteri incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaca yönelik olarak Başbakanlık Osmanlı Arşivinden, 10498 defter numaralı Mut’a ait, toplam 154 sayfa temettuat defteri önce transkripsiyon edilip tablolar oluşturulmuştur. Temettuat defterinde olduğu gibi, köyler ayrı ayrı alınarak oluşturulan bu tablolar Microsoft Excel programında hazırlandığından ve uzun listeler halinde olduğundan burada verilememiştir. Tablolama işleminden elde edilen veriler; İdarî Yapı, Nüfus, İsimler, Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kolları ve Sosyal Durumu, Virgi-yi Mahsusa, Tarımsal Üretim Yapısı, Arazi Çeşitleri, Hayvan Çeşitleri ve Vergilendirilmeleri, Elde Edilen Gelirlerin Dağılımı ara başlıkları altında değerlendirilerek, araştırmamızın konusu olan Mut kazasının sosyo-ekonomik ve demografik yapısına dair bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Defterdeki veriler değerlendirilirken, defterde olmayan ancak kolay anlaşılması için zaman zaman, Vergilendirme Bölümü, Kazançlar Bölümü gibi ifadeler kullanılmıştır. Bu bölümler defterdeki tasnife göre yapılmıştır. Mut Temettuat defterinde, her hane reisinin ismi, mesleği, her bir hanenin tarımsal üretimden sağladığı kazanç ve bu kazanç üzerinden ödediği aşar vergisi, bu verginin tarımsal faaliyetlere dağılımı, işlenen toprak miktarı, tarımsal işletme büyüklüklerinin yanında sosyo-ekonomik tarihe ışık tutacak önemli bilgiler bulunmaktadır. Bu bilgilerle birlikte dönemin diğer kaynakları göz önüne alındığında Mut’un sosyo-ekonomik yapısı tam anlamıyla ortaya konulmuş olacaktır.

Mersin ,

Mut ,

Temettuat ,

Sosyo-Ekonomik Yapı ,

The registry book collections (defter collections) take an important place in the private and common researches of socio-economic history of the Ottoman Empire. Tapu Tahrir Defterleri (Land Registry books), Muhimme defterleri (Private registries), Temettuat defterleri (Profits and earnings registries) are the most important defter collections of these. In this study, Temmettuat defteri of Mut town, which used to be in Mersin banner, within the province of Konya have been studied. For this purpose, 154 page – Temmettuat defter, which was numbered as 10498 from The Prime Ministry Ottoman Archives, have been transcriptioned and tables have been created from the datas. The tables have been prepared by handling the villages separately the same as in Temmettuat defter on the Microsoft Excel Programme but it hasn’t been given here since it is in long lists. The data obtained from tabulation process, administrative structure, population, names, branches of economic activity and the social status of the population, Virgi-yi mahsusa (private tax), agricultural production structure, land types, animal types and taxation, distribution of income have been evaluated under the sub-headings and the socio-economic and demographic structure of Mut town have been given in the study. While evaluating the defter some expressions such as Department of Taxation and Department of Earnings for the sections, which were not mentioned in the defter, have to be used time to time. These sections are classified according to the defter. Temettuat defter of Mut contains a lot of important information which highlight the socio-economic history as well as the distribution of tax, the amount of treated soil, agricultural activities, tithe, occupations, incomes, the names of each head of household. Along with the information given in this study and the other sources of the period considered, the socio-economic structure of Mut will be literally put forward.

Mersin, ,

Mut, ,

Temettuat, ,

Socıo-Economıc Structure ,