Taşköprü (kastamonu)’de mâni söyleme geleneği

Hızlı bir şekilde değişen zamana ve gelişen olaylara bağlı olarak hem yazılı hem de sözlü kültür dönem dönem belirli seviyede değişime uğramaktadır. Bu farklılaşmalar neticesinde bazı geleneksel yapılar değişik şekillerde sürekliliğini devam ettirirken bazıları da zamanla işlevini yitirmektedir. Bu değişim ve dönüşümden en çok etkilenen geleneklerimizden birisi de mâni söyleme geleneğidir. Yılların süzgecinden geçerek günümüze kadar gelen bu gelenek, söylendiği yöreye göre farklılık arz etmektedir. Bazı bölgelerde hâlâ canlı bir şekilde sürdürülürken bazı bölgelerde ise eski canlılığını kaybetmiştir. Bu yazıda, Türk halk şiirinin en temel tür ve şekillerinden biri olan mâni hakkında genel bir bilgi verdikten sonra, Kastamonu iline bağlı Taşköprü’deki mâni söyleme geleneği hakkında tespit ve yorumlara yer verilecektir. 2009-2010 yıllarında Kastamonu’nun Taşköprü ilçesinden derlediğimiz ve konuyla ilgili daha evvel yapılmış olan çalışmalardan da tespit ettiğimiz 625 mâni metni; yaratım ve aktarım özellikleri (Taşköprü’deki mâni söyleme geleneğinin hangi ortamlarda/zamanlarda devam ettiği hangi ortamlarda/zamanlarda ne gibi sebeplerden dolayı unutulduğu, mâni söyleyicilerinin ve dinleyicilerinin kimler ve hangi özelliklere sahip olduğu vb.), şekil ve yapı özellikleri (Mânilerin vezni, kafiye şeması, dize sayısı vb.), içerik özellikleri (Mânilerin en çok hangi konular üzerinde söylendiği.) ve işlev özellikleri (Mânilerin eğitici, öğretici, öğüt verici, eğlendirici, dert ve sıkıntıların aktarılmasına aracı, bahşiş istenmesinde vasıta vb. özellikleri.) bakımından incelenecektir.

Mâni ,

Türk Halk Şiiri ,

Gelenek ,

Depending on quickly changing times and evolving events both written and oral culture is transformed from period to period on a specific level. As a result of these differences, while some of the traditional structures maintain the continuity in different ways, some lose its functionality in time. One of the most affected traditions by this change and transformation is "mâni" saying tradition. This tradition, tested for decades and living till now, differs according to the regional sayings. While it's still alive in some areas, it has almost lost its old vitality in some regions. In this article, after giving an overview on one of the most basic kind of Turkish folk poetry “Mâni”, findings and interpretations about the tradition of “Mâni” singing in Taşköprü, the town of Kastamonu, will be introduced. 625 “Mâni” texts, detected in Taşköprü, Kastamonu, between 2009-2010 and determined at the former studies done before will be examined in terms of creation and transmission properties (How, when and in which places tradition of singing Mani is Tasköprü goes on, why and in which circumstances and places Mani’s were forgotten, who’re the Mani singers and listeners, and their features etc.), shape and structure features (Mani verse, rhyme scheme etc.), content (On which subjects are Mani said etc.) and functionality (Features of Mani’s; educative, didactic, adviser, entertaining, a transfer in sharing distress and troubles, a way of request ing a tip etc.).

Mâni, ,

Turkish Folk Poem, ,

Tradition, ,

Taşköprü ,