âşık sümmânî’nin “dilber senin” redifli şiirlerinden hareketle bazı tespitler

Divan ve halk edebiyatında “sevgili” çok zengin bir anlam dünyasında betimlenmektedir. Özellikle Divan edebiyatında şairlerin sevgili için sıkça kullandığı “dilber” tabiri, bilindiği üzere, güzel kadın anlamındadır. Bu sözcüğün; -özellikle- Erzurum ve çevresinden bazı saz şairleri ve mutasavvıflar tarafından Allah, Hz. Muhammed, Kur’an-ı Kerim ve bazı din büyükleri için kullanıldığı tespit edilmiştir. Böylece, içerisinde “dilber” ifadesinin geçtiği her şiir metninde bir kadın sevgilinin tasvir edilmediği; dahası, herhangi bir cinsiyete malik olmayan Tanrı’nın bile birtakım şairler tarafından bu tabirle tasvir edildiği görülmüştür.

Dilber ,

Alvarlı Muhammed Lutfi Efendi ,

Hz. Muhammed ,

Âşık Sümmânî ,

The word “darling” in Divan and Folk Literature is depicted in a very rich world of meanings. The expression “dilber” which the poets frequently used for “darling” especially in Divan Literature, as we know, means “a beautiful lady”. It has been determined that this word was used by especially some poets and Sufis from Erzurum and its neighborhood for God, Prophet Muhammad, Quran, and some Islamic scholars. In this way, we see that “dilber” to be found in a poem does not necessarily mean a lady to be loved. Moreover, even God who has no sex can be seen to be depicted as “dilber” by some poets.

Dilber, ,

Hz. Muhammed, ,

Âşık Sümmânî, ,

Alvarlı Muhammed Lutfi Efendi ,