şeyhülislam bahâyî efendi’nin gazelinin divan şiirine yöneltilen eleştiriler çerçevesinde incelenmesi

Divan şiiri yüzyıllarca önemli bir değişiklik göstermeden varlığını devam ettirebilen bir gelenek olarak, yoğun şekilde eleştirildiği dönemlerde ve hatta günümüzde dahi etkisini hissettiren köklü geçmişiyle dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Tema ve içerik bakımından yüzyıllardan gelen gücünü gösteren ve hala ele alınmaya değecek, önemli etkilerini sürdürürken Batı’dan gelen darbelerle sarsılır. Batı dünyasının çeşitli alanlarda ilerlemesi, Osmanlı İmparatorluğu üzerinde baskı oluşturmaya başlamasıyla birlikte ihtiyaç duyulan değişim ve ilerleme zorunluluğunun açık bir şekilde ortaya çıktığı Tanzimat senelerinde yoğunlaşan yenileşme arzusunun sonucu olarak Batılı bir şiir anlayışı oluşturma isteği divan şiirinin sert bir şekilde eleştirilmesine neden olmuştur. Sanatlı ve ağır dil, hayal sistemi, millî olmamak, yapaylık ve samimiyetsizlik, konu bütünlüğünün olmaması, sosyal konuları ele almaması gibi eleştirilerin nasıl ortaya koyulduğu üzerinde durularak metin üzerinden incelmelerle örneklendirilmeye çalışılacaktır. İnceleme amacıyla çeşitli nazım türlerinde yazmasına karşın aşk, sevgi, sevgili, sevgilinin güzelliği ve vefasızlığı, ayrılık, özlem, kavuşma gibi temaları işlediği gazelleri divan şiirinin güzel örneklerinden olan Şeyhülislam Bahâyî Efendi’nin gazeli seçilmiştir. Çalışmadaki amaç, Divan edebiyatına yönelik değerlendirmelerin tümünü toparlamak ve bunlardan yola çıkarak bir inceleme yapıp eleştirileri ve bu eleştirilere karşı anti tezleri örneklerle ortaya koymak, halk şiiri ve günümüz şiirine etkilerini, kavramlar ve imajların ele alınış şeklini, söz dizimi açısından yapısını eleştiriler çerçevesinde tespit etmeye çalışmaktır.

Divan Şiiri ,

Batılılaşma ,

eleştiri ,

Ottoman Poetry ,

Westernization ,

Divan poetry has managed to attract attention as a tradition that continues for centuries without a sigrificant change with a deep-rooted history that makes us feel the impact at periods when it is heavily critized and even today. It is jarred by the blows from the west while maintaining its important impacts which is stil worth dealing with and which shows its power since centuries in terms of the theme and content. With the advancement of the West in various fields, a desire to create a Western understanding of poetry causes diatribe in Ottoman poetry as a result of wish for innovation that emerged in Tanzimat Reform era appearing necessity of change and progress needed explicitly with the beginning of the West’s pressure on the Ottoman Empire. By emphasizing how to be revealed such critics as artistic and heavy language, imagination system, not being national, artificiality and insincerity, the lack of integrity of the subject and not dealing with social issues are tried to exemplify with the investigation on text. The lyric (ode) of Şeyhülislam Bahâyî Efendi studying the themes such as love, lover, the beauty and disloyalty of lover, seperation, missing and convergence in his lyrics (odes), which is one of the beautiful examples of Ottoman Poetry is chosen though he writes in various poetry types with the aim of investigation. The purpose of the study is to pick up all the assessments directed to Divan Literature and put forward the critics and anti-thesis against these critics with the examples by investigating and try to determine the effects on folk poetry and daily poetry, concepts and the way of images which are handled and the structure in terms of syntax in the framework of the critics.

criticism ,