Salah birsel’den avangart bir poetika denemesi: şiirin ilkeleri

Türk edebiyatında şiir geleneği eski ve güçlü olmasına rağmen şiirin teorisi üzerine yapılan çalışmaların tarihi oldukça yeni sayılır. Bu bağlamda ilk örneklerine 1940’lı yıllardan sonra rastlanan bireysel, sistematik, bütünlükçü ve tutarlı poetikalara varmak yaklaşık yüzyıllık bir modernleşme sürecini gerektirir. Çünkü hem tam anlamıyla modern, kentli, bireyselliğinin bilincine varmış toplumsal bir dokunun oluşmaması hem de gelenek-modernlik (eski-yeni, Doğu-Batı) karşıtlığına angaje bir edebiyat ve sanat atmosferinin varlığı, şiir teorisi/poetika tartışmalarının yüzyıl boyunca bireysellikten çok; topluluklar üzerinden yürüyen tepkisel değerlendirmeler biçiminde cereyan etmesine neden olur. Bu sebeple Salah Birsel’in Türk edebiyatındaki ilk poetika denemesi olarak değerlendirilebilecek Şiirin İlkeleri adlı çalışması sadece kendi edebi serencamı açısından değil, Türk şiirinin modernleşme tarihi açısından da oldukça önemli bir metindir. Bu avangart metinde şiirin üslup özelliklerine, geleneğe yaklaşımına, güncelle olan ilişkisine, felsefi boyutuna; kısacası içeriğine ve biçimine dair düşüncelerini dile getiren Salah Birsel; bir sorgulama içeren, zekayı önceleyen, yapısal anlamda tam, özgün, derinliği olan, üslubu ve kelime işçiliğini önemseyen bir şiir anlayışını savunur. Bu poetik girişim, aynı zamanda Salah Birsel’in dönemin edebi, sosyal ve kültürel atmosferini iyi gözlemlediğini, Türk şiirindeki modernleşme çabalarını da iyi kavradığını gösterir. Çünkü Şiirin İlkeleri, kendisinden yaklaşık 10 yıl sonra ortaya çıkacak ve Türk şiirinde modernleşmenin en önemli aşaması olarak kabul edilecek II. Yeni şiirine dair ipuçları vermesi bakımından da üzerinde ciddiyetle durulmayı hak eden bir metindir.

Poetika ,

Şiirin İlkeleri ,

Salah Birsel ,

 Poetry tradition is however old and influential in Turkish literature, the history of studies on poem theory is quite emergent. In this context, it requires approximately century-long modernization period to get individual, systematic, integrative and consistent poetics whose first examples after 1940s. Because both there hasn’t been a social fabric that comprehended properly modernity, citizen, individuality and also the existence of literature and art atmosphere that engaged contradiction of tradition-modernity (old-new, East-West), they cause arguments on poem theory/poetics occur like reactional assessments that performed on societies rather than individuality through a century. Therefore, Salah Birsel’s work, Principles of Poetry which can be called as the first poetics trial is very significant text not only from the point of his fate but from the way of modernization process of Turkish poetry. Salah Birsel, who put into words his thoughts about mode features of poem, approach for custom, relation of actual, philosophical aspect; in sum content and form aspects in avant-garde text, defends a poetry perception which consists an interrogation, launches intelligence, structurally complete, original, has a deep, gives attention to mode and word workings. This avant-garde text shows us both his talent about supervision on his time’s literal, social and cultural atmosphere and his comprehension on modernization attempts of Turkish poetry. Because Şiirin İlkeleri is a significant text that deserves great attention due to giving cues about II. New poetry which is the most important level of modernization of Turkish poetry.

Poetics ,

Principles of Poetry ,

Salah Birsel ,