Peşteli hisâlî’nin metâli’ü’n-nezâ’ir mecmuası ve mecmuada yer alan şairlerin mahlasları

Nazirecilik, Anadolu sahası Türk edebiyatının başlangıcı olan XIII. yüzyıldan itibaren edebiyatımızda görülmekte olup; zaman geçtikçe vazgeçilmez bir gelenek hâline gelmiştir. Nazirecilik, şairlerin edebiyat üstatlarının yolunda ilerlemelerine, onların şiirlerine denk; bazen de daha üstün şiirler kaleme almalarına imkân tanımıştır. Bu çalışmada, XVII. yüzyıl şairi ve nazire mecmuası sahibi Peşteli Hisâlî’nin hayatından kısaca söz edilip; Metâli’ü’n-nezâ’ir adlı eserinin I. ve II. ciltleri tanıtılarak eserde matlaları bulunan şairlerin listesi hazırlanmıştır. Metâli’ü’n-nezâ’ir, adından da anlaşılacağı gibi nazire matlaların bir arada toplanması bakımından yazarı bilinen diğer nazire mecmularından farklıdır. Peşteli Hisâlî eserinde Anadolu sahasında gelişen Türk edebiyatına mensup şairlerin matlalarının yanı sıra Balkanlar ve Orta Asya’da gelişen Türk edebiyatının pek çok şairinin matlalarına da yer vermiştir. Bu açıdan bakıldığında Hisâlî’nin çok geniş bir coğrafyada gelişen, varlığını sürdüren Türk edebiyatına mensup şairlerin matlalarını biraraya getirmesi dikkat çekicidir. Metâli’ü’n-nezâ’ir’in Türk edebiyatının XII. ve XVII. yüzyıllar arası şiirlerinin başlığı niteliğinde olduğunu söyleyebiliriz. Metâli’ü’n-nezâ’ir’in her iki cildi üzerinde yapılan bu çalışma ile Hisâlî’nin mecmuasının önemli bir özelliğinin gün yüzüne çıkarılıp edebiyat dünyasına tanıtılmasına katkıda bulunulması hedeflenmiştir. Bu çalışma ile şu ana kadar edebiyat dünyasında bilinmeyen; hatta diğer mecmualar ve tezkirelerde isimlerine rastlanmayan pek çok şairin matlalarına ulaşmak mümkün olacaktır.

Türk edebiyatı ,

Divan şiiri ,

nazire ,

The subject of this study is to introduce Peşteli Hisali, who was a seventeenth century Ottoman poet, and his nazire journal entitled Metaliü’n-Nezair. Metâli'ü'n-nezâ’ir, as the title implies, is a collection of the first couplets of many poets. Hisali’s work is different from other works of this kind in the sense that the former includes only matlas (the first couplet of a ghazel or qasida) whereas the latter includes poems of nazire. There are thousands of matlas in Hisali’s mecmua. In Hisali’s work we come across the matlas of not only Anatolian poets but also the Balkan poets and the Central Asian poets. Interestingly, Hisali collected the poets who belonged to the Turkish literature across different regions. It can possibly be said that Metali’ü’n-nezair is a summary of Turkish literature between the twelfth and seventeenth centuries. This study, which is based on the first and second volumes of Metaliu’n-nezâ’ir, aims at making a contribution to the field of Turkish literature. In this study, it is also possible to view many examples of Turkish poem as practiced by many poets. Hisali’s mecmua contains the matlas of hitherto unknown poets.

Turkish literature, ,

Turkish poem, ,

nazire, ,

mecmua, ,

Peşteli Hisâlî, ,

Metaliü’n-nezâ’ir ,