ömer seyfeddin’in değiş(tiril)en andi

And; Türk edebiyatında “modern öykücülüğün babası” kabul edilen Ömer Seyfeddin’in (1884-1920) yazdığı öykülerden birinin adıdır. Bu öykünün, yazarın ölümünden sonraki baskıları incelendiğinde, kurgunun, yapı ve anlam açısından bozulduğu ve birbirinden oldukça farklı metinlere dönüştüğü görülür. Kaynak metin; yabancı bir kültürün diline çevrilmişçesine, biçim ve içerik açısından pek çok darbe almıştır. 20. yüz yılda, James Holmes (1924-1986) tarafından salt ve uygulamalı olmak üzere ikiye ayrılıp kendi içinde dallanıp budaklanan çeviribilimde, salt alandaki ürün-süreç-işlev odaklı betimleyici çalışmaların yanı sıra, içinde hem genel hem de araç-alan-düzey-metin türü-zaman-sorun ile sınırlandırılmış bölütlü çalışmaların bulunduğu kuramsal aşamalar yer alır. Çevirmen eğitimi, çeviri destekleri ve çeviri eleştirisi ise çeviribilimin uygulamalı kolunu oluşturur. Hans Vermeer ve Katharina Reiss’in geliştirdiği Skopos (amaç) kuramındaysa bir kaynak metni erek kültürde yeniden biçimlendirirken belirlenen amacın çevrilen kültüre ya da çevirmenin (kişi, topluluk, kurum...) tutumuna bağlı olduğu öne sürülür. Bu yaklaşıma göre, gerek o diliçine gerekse başka bir dile yapılan çevirilerde yeterlilik ve kabul edilebilirlik düzeyinde belirleyici olan; amacı, çeviri yapılan kültürün dinamiklerine bakılarak ve çeviri etkinliğinden önce belirlenen süreçtir. Bu bağlamda, çeviri sürecini, öncesini ve de sonrasını içeren amaç; kaynak metnin, çeviri süreci sonunda, çevrildiği dilde neye (aktarma, özet, sözcük/anlam odaklı çeviri, uyarlama...) dönüştüğünün de göstergesidir. Dolayısıyla bu araştırmada, And’ın, yazarının ölümünden sonraki baskılarında yapı ve anlam açısından ne gibi değişimlere uğra(tıl)dığı irdelenip bu değişimlerin, Holmes’ün belirlediği haritanın hangi bölümünde oluştuğu incelenerek, Vermeer ve Reiss’in öne sürdüğü kurama göre, çeviri sürecinde kaynak metnin yeniden biçimlenmesinde etkin olan karar verme organ(lar)ının betimlenmesine çalışılacak; böylece, cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar geçen dönemde, Türk yazınındaki patronaj ve ideolojilerin, bir yazınsal ürünün yeniden biçimlendirilmesindeki işlevi açısından pilot bir uygulama ortaya koyulacaktır. 

And ,

Çeviribilim ,

Ömer Seyfeddin ,

Skopos ,

Türk öykücülüğü ,

And is the name of one of the stories of Ömer Seyfeddin (1884- 1920) who is considered to be “the founding father of modern storytelling” in Turkish literature. Analyzing the editions of this story published after the death of its author, one can observe that these have largely been spoiled in terms of fiction, structure and meaning and that they have turned out to be quite different texts. The source text seems to have suffered a number of serious impacts with regards to both form and content, as if it has been translated into the language of a completely foreign culture. Translation studies divided into two main branches as pure and applied by James Holmes (1924-1986) in the 20th century have branched out further in themselves to include theoretical stages consisting of both general and partial studies restricted to the subdivisions of medium-area-rank-text type-time and problem, in addition to the product-process-function oriented descriptive studies falling under the pure division. Translator training, translation aids and translation criticism on the other hand, constitute the applied branch of translation studies. Whereas according to the Skopos (purpose) theory developed by Hans Vermeer and Katharina Reiss, it is suggested that while reshaping –translating– a source text into a target culture, the objective set depends on the target culture or the attitude of the translator (being a person, a community, an institution…). According to this approach, that which is determinant in terms of degrees of competence and acceptability in translations both into that language and into other languages, i.e. the purpose, is the process that is determined upon consideration of the dynamics of the target culture prior to the translation activity in question. In this respect, the purpose; including the process of translation, its pre and post phases, is at the same time an indicator of what the source text is transformed into (a copy, a summary, an adaptation, word/meaning oriented translation…) in the target culture as a result of the act of translation. Therefore this research intends to examine what kind of changes in terms of structure and meaning And has undergone and/or been exposed to, in its editions published after the passing away of its author and in which part of the map developed by Holmes these changes have originated from. According to the theory suggested by Vermeer and Reiss, decision making bodies effective in reshaping the source text during the process of translation, will be tried to be described. Thus covering the period from the establishment of the Republic until today, a pilot study, in terms of the functions of patronage and ideologies in Turkish literature influencing the reshaping of a literary product will be presented. 

And, ,

translation studies, ,

Ömer Seyfeddin, ,

Skopos theory, ,

Turkish storytelling ,