Miftâhul-ferec de son seste ötümsüz-patlayıcı ünsüzlerin ötümlüleşme veya ötümsüz kalma durumu

Dilimizde, "ad" ve "sac" gibi birkaç istisna dışında, kelimeler p, ç, t, k ünsüzleri ile biter. Bu kural, yabancı kökenli kelimeler için de geçerlidir. Ancak böyle kelimelerdeki söz konusu ünsüzler, ünlü veya ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında, ötümlüleşir. Türkçenin temel özelliği olarak kabul ettiğimiz bu ses hadisesi, her zaman bir kurala bağlı değildir. Benzer durumlarda çoğu kere ötümlüleşme olmasına karşılık, bazı kelimelerde ötümlüleşme görülmez. Miftâhu‟l-Ferec‟de son seslerde ötümsüz-patlayıcı ünsüzlerin ötümlüleşme eğilimi standart Türkiye Türkçesine göre çok daha ileridir. Bugün p, ç, t, k ünsüzleri ile biten bazı tek heceli kelimeler, aslî uzun ünlüler sebebiyle, metnimizde ötümlü şekilleriyle yer almaktadır. Çok heceli kelimelerin son seslerindeki ötümsüz-patlayıcı ünsüzler, ± V (vokal) ek veya edatla kullanıldıklarında, istisnasız ötümlüleşirler. Metinde ulama (connection) hadisesi sonucunda da ötümlüleşme örnekleri görülür.

Miftâhu‟L-Ferec ,

Ötümsüz-Patlayıcı Ünsüzler ,

Ötümlüleşme ,

Aslî Uzun Ünlüler ,

Ulama ,

Eski Anadolu Türkçesi ,

The words in our language end with the consonants of "p, ç, t, k‟ except a few ones such as "ad‟, "sac‟. This rule is prevalent for the words with foreign origin as well. However, when such words take vowel or suffix that begins with a vowel, the consonants which are talked about are sonarisated. This sound incident which we accept as the basic characterisric of Turkish does not always depend on a rule. While sonarisation occurs many times in similar situations, it is not seen in some words. In "Miftâhu‟l-Ferec‟, the tendency of sonarisating of the devoicing-explosive consonants in the last sounds is in higher level when compared to the standard Turkish of Turkey. Today, the single syllabled words that end with the consonants of "p, ç, t, k,‟ take place in our text with their sonarisated forms owing to the basic long vowels. The devoicing-explosive in the last sounds of the multi-syllabled words are sonarisated unexceptionally when used with an suffix or a preposition that beginning with a vowel. Furthermore, sonarisation is seen in the text as a result of the incident of connection.

Miftâhu‟L Ferec, ,

The Devoicing- Explosive Consonants, ,

Sonarisation, ,

Long Vowels, ,

Connection, ,

Old Anatolian Turkish ,