Metindilibilim dersinin türkçe öğretmen adaylarının okuma etkinlikleri geliştirme yetilerine etkisi

Türkçe öğretiminde hedeflenen okuma kazanımları metin yapısı temelli ve anlama/anlatma becerilerini geliştirmek için yeterlidir; ancak ders kitaplarında okuma etkinlikleri okuma kazanımlarını yineleyici niteliktedir ve öğrencilerin okuma becerilerini geliştirmek için bilişsel süreçleri işletebilecekleri metin çalışmaları yetersizdir. Araştırmanın amacı Metindilbilim dersinin öğretmen adaylarının okuma kazanımlarını gerçekleştirici nitelikte etkinlikler hazırlama yetisini geliştirmeye etkisi olup olmadığını saptamaktır. Bu nedenle metindilbilimin seçmeli olarak okutulduğu Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi ve programında bu ders olmayan denk bir fakültenin Türkçe öğretmenliği son sınıf öğrencileri örneklem olarak alınarak gerçek, sontest-kontrol gruplu seçkisiz deneysel desen kullanılmıştır. Deney grubunun aldığı eğitimden sonra her iki gruba da bir öykü üzerine ana düşünceye götüren en az beş okuma etkinliği hazırlayacakları sontest uygulanmıştır. Etkinliklerin değerlendirilmesi için okuma kazanımları, metin yapı ölçütleri ve diğer etkinlikler başlıkları altında kategoriler bulunan bir rubrik oluşturulmuştur. Sınıflandırılan etkinliklerin frekansları ve yüzdeleri alınmış, daha sonra gruplar arasındaki farkın anlamlılığı bağımsız örneklem t-testi ile saptanmıştır. Metindilbilim dersi alan öğrencilerin hem etkinlik sayılarının yüksek olduğu hem de okuma kazanımlarını yineleyen etkinliklerden çok metin yapısına dayalı etkinlikler hazırlayarak öğrencilerin metin çözümleme/oluşturma becerilerini geliştirme ortamı hazırladıkları gözlemlenmiştir. Her iki grubun da yazınsal metinlere yaklaşımları ve deney grubunun metindilbilim dersine ilişkin görüşleri açık uçlu sorularla saptanarak araştırma nitel olarak da desteklenmiştir.

Türkçe öğretimi ,

Metindilbilim ,

okuma kazanımları ,

In Turkish language teaching reading objectives are text-based and sufficient for developing receptive and productive skills. However, reading activities in textbooks are somehow repetitions of the objectives and text studies requiring cognitive process for improving reading skills are inadequate. The purpose of the study is to find out whether “Textlinguistics” effects the competence of developing reading activities of prospective Turkish teachers. For this reason the last year Turkish Department students of Hasan Ali Yucel Education Faculty where textlinguistics is an optional course and another equivalent Education Faculty have been taken as sample and the study has been designed as a posttest model with a control group, which is one of the experimental research models. After the education of experimental group, both groups have been asked to prepare at least five comprehensive activities on a story to reach the global meaning as posttest. To evaluate the activities, a rubric which is composed of the categories under the headings of reading objectives, the elements of text-structure and other activities has been developed. In addition to descriptive statistics, the result of independent sample t-test has been found significiant. The research has been supported with a qualitative aspect by students’ regards taken with open-ended questions.

Turkish Language Teaching, ,

textlinguistics, ,

reading objectives, ,

reading activities, ,

text structure. ,