Mesnevî şârihi şem’î şem’ullah’ın şerh yöntemi ile walter g. andrews'un sözdizimsel metin yorumlama yöntemi arasındaki benzerlik

Geçmişten günümüze, izaha ihtiyaç duyulan eserler o eserleri başkalarından daha iyi anladığını düşünen insanlar tarafından açıklanmış ve yorumlanmıştır. İslam edebiyatında Kur'an ve hadisleri anlama gayretleriyle başlayan metin yorumlama faaliyetleri zamanla edebi eserlere de taşınmıştır. Türklerin İslamiyet'i kabûlüyle birlikte Arapça ve Farsça'dan, başta dînî eserler olmak üzere pek çok eser Türkçeye tercüme edilip yorumlanmıştır. Bu faaliyetler zamanla metinler şerhi sistemini ortaya çıkarmıştır. Türk edebiyatında edebî metinler 20. yüzyıla kadar geleneksel şerh diye adlandırılan ve temelde kelime izahına dayanan şerh yöntemi ile yorumlanmıştır. Ancak bu yüzyıldan sonra modern denilebilecek farklı yorumlama yöntemleriyle de edebî metinleri anlama ve anlatma çabaları devam etmiştir. Her yöntem söz konusu metinlerin farklı bir boyutunu dikkate almış ve metni öylece yorumlamıştır. Son zamanlarda Osmanlı şiirini farklı bir bakış açısıyla yorumlayan Andrews, Türkçenin kendine özgü sözdizim özelliği kullanılarak bir cümledeki anlamın belli kelimelerde/öğelerde vurgulanıp yoğunlaşabileceğini ifade eder. Andrews'e göre Divan şiiri, günlük konuşma Türkçesi gibi hatta ondan daha fazla sözdizimsel serbestliğe ve rahatlığa sahiptir. Bu sayede metinde anlam belirsizliği oluşmakta, bu da şiirin anlam alanını genişletmekte ve farklı yorum ve anlamlara kapı aralamaktadır. Andrews, Osmanlı şiiri incelemelerinde geçmişten günümüze metinlerin sözdizimsel özelliğinin dikkate alınmadığını ve bu tarzda metin yorumlama çalışmalarının yapılmadığını söylemektedir. Ancak 16. asrın önemli şârihlerinden Şem'î Şem'ullah'ın, Şerh-i Mesnevî'sinde Andrews'un bahsettiği sözdizimsel metin yorumlama yöntemine benzer bir metotla metinlere yaklaştığı dikkat çekmiştir. Bu yazıda Andrews ve Şem'î Şem'ullah'ın şerh yöntemlerindeki sözdizimsel yorumlama incelenmeye çalışılmıştır.

Şerh ,

sözdizimsel metin yorumu ,

Şem\'î Şem\'ullah ,

Walter G. Andrews ,

From the past to present texts, needed to explain, have been interpreted by people who think that they have better understanding than the others. Islamic literature, in order to understand the basics of texts beginning with the Koran and the hadith also interpretation activities affect literary works. After acceptance of Islam, particularly religious works and the other many works were translated and were interpreted from Persian and Arabic to Turkish. In time, these activities have caused to appear annotation system. In Turkish literature, literary texts were interpreted with traditional annotation system until the twentieth century. On the other hand after this century different methods can be considered a modern interpretation, literary texts continued efforts understanding and expressing. Each method has considered these texts in terms of different perspectives and it has interpreted. In recent times, Andrews who has interpreted Ottoman poem with a different point of view emphasized that using a unique feature of Turkish syntax, the meaning of a sentence refers to both stress and intensity. According to Andrews, Divan poetry has the syntactic freedom and comfort like colloquial Turkish. Thanks to this flexibility, in the text occurs ambiguity. Therefore, it supplies multiple meanings, different interpretation and understanding. From past to present, Andrews says that texts are not taken into account syntactic features and nobody makes efforts to interpret the texts in such a way. However Şem’i Şem’ullah who, is one of the major poets of the sixteenth century, used a method close the mentioned method of Andrews. In this article are examined that syntactic methods point of view of Şem’i Şem’ullah and Andrews.

interpretation, ,

syntactıcal text ınterpretatıon, ,

Şem\'î Şem\'ullah, ,

Walter G. Andrews ,