Mekân poetikası bağlamında âşık kahvehaneleri ve âşık üzerinde kimi fonksiyonları

Edebî bir ekolün veya zevkin gelişim, değişim ve başkalaşım sürecinin temelinde her yönüyle onun uzamı vardır. Bu durum sadece edebî değil felsefi veya sosyolojik akımların oluşumunda ve yayılımında da böyledir. Sistemleşme, kural belirleme veya bir manifesto oluşturma ancak sabit bir yer ile mümkündür. Bir tarzın, ekolün veya zevkin temellendiği veya sürdürüldüğü mekân incelendikçe o oluşuma dair her türlü episteme elde edilebilir. Âşık tarzı edebiyat geleneği gibi verileri havada olan bir sözlü kültürün ayağının yere basması kahvehane uzamını temele almasıyla mümkün olmuş ve sistemleşmesini bu uzamla tamamlamıştır. Bir mekân, sahip olduğu düzenleyicilik, denetleyicilik, sürdürülebilirlik gibi kimi misyonları ile edebî, fikrî veya sanatsal bir ekolün/akımın inspraition kaynağını barındırır hatta kimi özellikleri ile sağaltıcı bir etki de yapar. Ortaya çıktığı günden beri kahvehaneler, âşıklık geleneğine ait her türlü edimi bir sonraki dönemlere aktarmak üzere saklayan uzamlar olmuşlardır. Âşıkların yetiştiği birer edebi mektep, âşıklar arasında hiyerarşi ve statü göstergesi olan birer icra mekanı, sanatsal açıdan yeterlilik sunan birer doktrin merkezi ve tüm bu özellikleri ile sürerlilik ve taşıyıcılık özelliği olan bu uzamlar, bir taraftan geleneği ayakta tutarken diğer taraftan da geçmiş hakkında bilgi verirler. Bu nedenle âşık tarzı edebiyat geleneği kahvehaneden ayrı düşünülemez. Bu çalışmada mekânın tarz üzerindeki etkisi üzerinde durulmuş, kahvehanenin kısa bir geçmişi hatırlatılarak âşıklar üzerindeki kimi fonksiyonları tartışılmış, kahvehanenin gelenek içerisindeki önemine vurgu yapılmıştır.

Âşık ,

Kahvehane ,

Mekân ,

A literary ecole or pleasure holds its extension in the basis of its own progress, evolution and metamorphosis process. This case is valid not only in the formation and expansion of literary movements, but also in the philosophical and sociological ones. Systematization, determination of the rules or formations of a manifesto are only possible in a stable place. Once the space that involves a style, an ecole or a pleasure formed or maintained in is analyzed, all kinds of episteme can be obtained regarding the formations of those. As a literary tradition, minstrel style, the available data on which is hypothetical, strengthened itself through depending on coffeehouse extension and completed its systematization with this extension. A space bears the inspiration source of literary, intellectual or artistic movements via its organization, controllership, and maintainability missions even it makes curative impact with its some peculiarities. The coffeehouses have become the extensions that keep all of the acts relating to minstrel tradition to transfer it into the next period since the day it appeared. These extensions, which are literary schools in which the minstrels flourished, a performance place as a hierarchy and status symptom among the minstrels, a doctrine center that offers proficiency from the point of artistic way, have durability and conveyer mission peculiarities. Besides, these extensions both give information about the past while supporting the tradition. Therefore, minstrel style literary tradition can’t be considered apart from coffeehouses. In this study, the effect of space on style was examined, a short history of coffeehouses was briefly explained and certain functions of coffeehouses upon minstrels were discussed, and finally the importance of coffeehouses in the tradition was highlighted.

Minstrel, ,

Coffeehouses, ,

Space, ,

Oral Culture ,