Mehmed enisî yalkı’nın alman ruhu adlı seyahatnamesine imgebilimsel bir yaklaşım

II. Meşrutiyet dönemi, Tanzimat ile Cumhuriyet arasındaki geçişi sağlaması yönüyle son derece önemli bir evre olduğu gibi, yeni bir ulusun kimliğinin oluşumunda rol oynayan etkenleri barındırması yönüyle de öncü bir dönemdir. Bir ulusun kimliğinin oluşmasında edebiyat eserlerinin çok önemli bir görev üstlendiği açık bir gerçektir. Bu bağlamda II. Meşrutiyet dönemi gibi kritik bir zaman zarfında ortaya konan kimi edebi eserlerin, Cumhuriyetle birlikte sistematik hale getirilen batı tipi Türk kimliğinin inşasında önemli bir görev üstlendiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bu çalışmada, II. Meşrutiyet’in ilanı ile birlikte büyük bir artış gösteren yurt dışı seyahatnamelerinden birisi imgebilimsel yöntemle incelenmektedir. Meşrutiyet dönemi isimlerinden gazeteci-yazar Mehmed Enisî Yalkı’nın, henüz Latin alfabesine aktarılmayan Alman Ruhu adlı seyahatnamesinde yeni bir ulusun, batı tipi Türk’ün inşası için teklif ettiği Alman/Almanya modeli çeşitli imgeler aracılığıyla çözümlenmektedir. Bütün bir seyahatname boyunca “Alman gibi çalış”, “Alman gibi metin ol”, “Alman gibi ruhunu kuvvetlendir”, “Alman gibi adalete hizmet et” nidalarının bir arka fon olarak çınlaması, Almanya’nın model alınmasının teklif edilmesinin açık işaretleridir. Çalışmanın sonunda, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e kadar uzanan yeni bir ulusun inşası bunalımını yaşayan Osmanlı aydınının, seyahatnameyi bir edebi tür gibi kullanmaktan çok, toplumu eğitmek, ona yön vermek, ona alternatif yaşam ve kültür sunmak kaygısıyla kaleme aldığı tespit edilmektedir.

seyahatname ,

imge ,

imgebilim ,

The period of second constitutional is very important in terms of providing transition between Reorganization and Republic period. Besides this, it is a pioneer period in that it encloses determinants which play an important role in bulding a new national identity. It is a clear fact that literary works take a crucial assignment in creation of a new national identity. In this respect, to asses that some literary works published during second contitutional had very important functions to build up western-type turkish identity which was systematized later by Republic period would not be wrong. In this research, one of abroad travelbook after second constitutional is scrutinized, using imagology as a method. Mehmed Enisi Yalkı, jounalist and writer from the time of constitutional, proposes German/Germany model in order to build up a new nation, a western type Turk, in his travelbook Alman Ruhu which is still not transcripted from Arabic Alphabet to Latin. This model is analysed in terms of imagery. Being resound as a background, the exclamations such as work like a German, immovable like a German, fortify your spirit like a German, run after justice like a German are the signs of proposing Germany as a model. At the end of research it is determined that ottoman intellectuals who experienced the crisis of building a new nation wrote travelbook to educate and direct society, to present an alternative life or culture for it rather than literary concern during the time from Reorganization to Republic.

Travelbook, ,

image, ,

imagology ,