Mantiku’t-tayr’da temel dil becerilerinin kullanimi

Günümüzde, temel dil becerileri örgün eğitim kurumlarında Türkçe öğretimi programı içerisinde verilirken; geçmişte, ana dili öğretimi yapan okulların henüz var olmadığı dönemlerde, edebî metinlerde örtük olarak yer almıştır. Anlama becerilerinden dinleme ve okuma ile anlatma becerilerinden konuşma ve yazma becerileri kültür aktarımı yoluyla edebî metinlerden okuyucusuna ulaşmayı başarmıştır. Bu çalışmada XIV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesi eserlerinden olan Mantıku’t-tayr’daki temel dil becerileri tespit edilmiş ve tespit edilen becerilerin Türkçe Dersi (6, 7, 8. sınıflar) Öğretim Programı’ndaki kazanımlarla örtüşme düzeyi ortaya konmuştur. Çalışma doküman incelemesine dayalı olarak yapılmış, eserdeki 4440 beytin tamamı taranmış, bu tarama sonucunda temel dil becerileriyle ilgili 878’i konuşma, 38’i yazma, 76’sı dinleme ve 79’u okuma olmak üzere toplam 1070 beyit tespit edilmiş, ilgili olmayan beyitler değerlendirmeye alınmamıştır. Eserde dinleme becerisinin daha çok işitme/duyma (49 beyit) yönüyle kullanıldığı görülmüştür. Dinleme sırasında söylenen sözlerin dikkate alınması ve dikkatle dinlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Yine iyi dinlemenin, söyleneni anlamanın temeli olduğu belirtilmiştir. Eserde en çok, konuşma becerisiyle ilgili beyit tespit edilmiştir. Söz söylerken güzel konuşmanın önemi, sorulara düzgün ve vaktinde cevap verme, sorunlara konuşarak çözüm arama, kendi konuşmasını değerlendirme vurgulanmıştır. Okuma sırasında sadece aynı eseri okumak yerine bu eseri destekleyecek başka eserleri de okumanın önemi üzerinde durulmuştur. Yazma becerisi daha çok yazı türleri ve yazı materyallerinden bahsedilerek işlenmiştir. Eserde yer alan temel dil becerileriyle ilgili beyitler incelendiğinde, bu becerilerin Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki kazanımlarla örtüştüğü görülmektedir. O halde bu tür eserlerin eğitim-öğretim programlarında yer almasının faydalı olacağı düşünülmektedir. 

Mantıku’t-tayr ,

Gülşehri ,

Temel dil becerileri ,

Türkçe Öğretim Programı ,

Eski Anadolu Türkçesi ,

Örtük Öğrenme ,

Nowadays, basic language skills are tought within the curriculum of teaching Turkish as a part of the formal education programmes. Whereas, it was tought through the use of literary texts in the past times, when there was not any school presenting mother tongue education. The basic language skills of listening, reading, speaking and writing were mostly learned by the way of cultural socialisation with the use of literary texts. In this work, the basic language skills in Mantıku’t-tayr which was written in old Anatolian Turkish of 14th century have been detected and revealed the correspondance level of these skills with the functions in Turkish Language Teaching Programme (6th, 7th and 8th grades). This work is based on document analysis, all the 4440 couplets in Mantıku’t – Tayr have been scanned and through this scanning 1070 couplets related to basic language skills have been detected which include 878 couplets of speaking, 38 couplets of writing, 76 couplets of listening and 79 couplets of reading and the irrelevant couplets haven’t been evaluated. It’s been seen that the listening skill in this work has been used mostly through hearing / auditory (49 couplets). It’s been emphasized that the spoken words in the listening activities must be listened very carefully. Once again it’s been stated that good listening is the basis of good understanding. The couplets related to speaking skills have been detected the most. The importance of elocution, answering the questions properly and on time, solving the problems by talking and evaluation of self-speech have been emphasized. The importance of reading various works has been dwelt on. The writing skill has been processed mostly through the writing species and writing materials. The couplets involving the basic language skills have been examined and it’s been seen that the skills in this work are corresponded with the functions of today’s Turkish Lesson Teaching Programme. Henceforth, it is thought necessary and fruitful to utilise this kind of sources in the design and execution of the relevant curricula. 

Mantıku’t-tayr, ,

Gülşehri, ,

Basic Language Skills, ,

Turkish Teaching Programme, ,

Old Anatolian Turkish, ,

Implicit Learning ,