Le predıcat modo-temporel a valeur epıstemıque en turc (de l’ıntentıon a la realısatıon)

Bu makalede, Türkçenin çekim eklerinden « epistemik » kipsel değeri olan fiil yapılı yüklemlerin içerdikleri kip/zaman ekleri ve kombinasyonları incelenecektir. Dilbilimde epistemik kip genel olarak, bir eylemin gerçekliği, gerçek olup olmaması veya gerçekleşme durumu ile ilgili bilgi verir. Başka bir deyişle, bu kipsellik olgusu, bir eylemin « gerçek(lik) » ile ilişkisini ortaya koyar. Burada üzerinde durulacak olan epistemik yüklemler, Fransızcada « conditionnel » adı verilen ve “olasılık” bildiren yüklemlerin kipsel değer ve işlevleri bakımından Türkçe eşdeğerleridir. Bu bağlamda, sözceleme anında konuşan öznenin söylemsel niyetini bir varsayım kapsamında ifade ettiği sözceler ele alınacaktır. İki önermeli bileşik sözcelerde, epistemik yüklemlerin sözceleme ve olasılık değerleri, üretildikleri bağlamda yer alan kip/zaman eklerinin kullanımı açısından irdelenecektir. Türkçede epistemik yüklemlerin büyük bir bölümünde, birbiriyle uyumlu olmayan ama varsayımsal bir niyet ve ileti bildiren /-EcEk/ (gelecek zaman kipi) veya /-Ir/ (geniş zaman kipi) eklerinden birinin kullanıldığı görülecektir. Bunun için, dağılımsal ve işlevsel dilbilim yaklaşımı ile epistemik yüklemlerin bulunduğu sözceler biçimlerine göre sınıflandırılarak “varsayım/olasılık” ve “koşul” gibi kipsel değerler, biçim-anlam ilişkisi bakımından değerlendirilecektir. Çalışmanın temel amacı, epistemik yüklemlerin kip/zaman değerlerini belirlemekle birlikte, sözceleri yorumlarken morfoloji ve sözdizim açısından bu yüklemin Türkçede yapısal bir modelini araştırmaktır. Araştırma bütüncemiz, Türk Edebiyatının klasik eserleri arasında yer alan Yaşar Kemal’in bir romanı (Kuşlar da gitti, 1978) ile onun Münevver Andaç tarafından yapılan Fransızca çevirisidir (Alors, les oiseaux sont partis…1983).

Biçimbilim ,

kip ,

sözceleme ,

Bu makalede, Türkçenin çekim eklerinden « epistemik » kipsel değeri olan fiil yapılı yüklemlerin içerdikleri kip/zaman ekleri ve kombinasyonları incelenecektir. Dilbilimde epistemik kip genel olarak, bir eylemin gerçekliği, gerçek olup olmaması veya gerçekleşme durumu ile ilgili bilgi verir. Başka bir deyişle, bu kipsellik olgusu, bir eylemin « gerçek(lik) » ile ilişkisini ortaya koyar. Burada üzerinde durulacak olan epistemik yüklemler, Fransızcada « conditionnel » adı verilen ve “olasılık” bildiren yüklemlerin kipsel değer ve işlevleri bakımından Türkçe eşdeğerleridir. Bu bağlamda, sözceleme anında konuşan öznenin söylemsel niyetini bir varsayım kapsamında ifade ettiği sözceler ele alınacaktır. İki önermeli bileşik sözcelerde, epistemik yüklemlerin sözceleme ve olasılık değerleri, üretildikleri bağlamda yer alan kip/zaman eklerinin kullanımı açısından irdelenecektir. Türkçede epistemik yüklemlerin büyük bir bölümünde, birbiriyle uyumlu olmayan ama varsayımsal bir niyet ve ileti bildiren /-EcEk/ (gelecek zaman kipi) veya /-Ir/ (geniş zaman kipi) eklerinden birinin kullanıldığı görülecektir. Bunun için, dağılımsal ve işlevsel dilbilim yaklaşımı ile epistemik yüklemlerin bulunduğu sözceler biçimlerine göre sınıflandırılarak “varsayım/olasılık” ve “koşul” gibi kipsel değerler, biçim-anlam ilişkisi bakımından değerlendirilecektir. Çalışmanın temel amacı, epistemik yüklemlerin kip/zaman değerlerini belirlemekle birlikte, sözceleri yorumlarken morfoloji ve sözdizim açısından bu yüklemin Türkçede yapısal bir modelini araştırmaktır. Araştırma bütüncemiz, Türk Edebiyatının klasik eserleri arasında yer alan Yaşar Kemal’in bir romanı (Kuşlar da gitti, 1978) ile onun Münevver Andaç tarafından yapılan Fransızca çevirisidir (Alors, les oiseaux sont partis…1983).

Enunciation, ,

modality, ,

morphosyntax, ,

predicate, ,

tense ,