Kosova’da anlatılan kesik baş efsaneleri

Türkler, İslamiyet'i kabul ederek yeni bir kültür çevresi içine girmiş ve zamanla bu kültür çevresinin ana temsilcisi haline gelip, onu bir medeniyet haline dönüştürmüştür. Bu değişim ve dönüşüm karşılıklı bir etkileme şeklinde gerçekleşmiştir. Söz konusu karşılıklı etkileme Türk maddi hayatı yanında, sosyal ve sanat hayatını da etkilemiş ve bunun sonucunda pek çok sözlü Türk anlatması veya anlatı unsuru, İslamî bir karaktere bürünmüştür. Diğer taraftan benimsenen ve liderliği yapılan yeni dinin daha başka toplumlar tarafından benimsenmesini sağlamak amacıyla yapılan mücadelelerle yeni anlatmalar da vücuda getirilmiştir. İslam dini uğruna mücadele eden Türk toplumunu en iyi yansıtan tip "gazi tipi"dir. Alp tipinin yeni şekli olan gazi tipini çeşitli destanlarda görmek mümkündür. Destanlar dışında ise "Kesik Baş" veya "başını vermeyen şehit" efsaneleri bu anlatı geleneğinin en yaygın ürünleridir. Bu incelemede; Balkanlar sahasındaki Türk yerleşimi ve İslam uğruna mücadele etmenin en güzel örneği olan Kesik Baş efsanelerinin Kosova Türkleri arasındaki anlatmaları ele alınmıştır. İncelemede, Kesik Baş efsaneleri şekil, yapı, içerik, işlev ve bağlam özellikleri bakımından değerlendirilmiş ve Kesik Baş efsanelerinin Kosova bölgesinde daha çok işlev özelliklerinin önemli olduğu, bu anlatmaların konu ettikleri kişi ve mekânları kutsallaştırma işlevinin çok güçlü olduğu ve konu ettikleri kişilerin mezar ve türbelerinin ziyaret edilmesinde önemli bir etken olduğu tespit edilmiştir

Kesik Baş ,

Efsane ,

Kosova ,

Türbe ,

Ziyaret Yerleri ,

Accepting Islam the Turks entered a new cultural environment. In time they became the main representatives of this cultural environment and they transformed it in a civilization. This change and transformation occurred as a mutual influence. The mutual influence in question affected not only Turkish material life but also their social and art life and as a result of this most of the Turkish oral narrations or narrative elements are wrapped up in Islamic form. On the other side new narrations are created within struggle for other societies embracing new religion adopted and led by Turks. The most reflecting type of Turkish society fought for the religion of Islam is "ghazi" type. It is possible to see in different eposes the "ghazi" type which is the new form of the "alp" type. Other than eposes the most widespread products of this narrative tradition are legends of "the head cut off" or "martyr who doesn't give his head". In this study it were discussed Turkish settlements in Balkans and Kosovan Turks' legends of the head cut off which are the most beautiful examples of the struggle for Islam. In the study the legends of the head cut off were evaluated by form and structure, content, function and context. It was determined that in Kosovo the function feature of this legends is more important than other features, that the sacralization of persons and locations which are subjects of this narrations is very powerful and that the legends are important factor in visiting the graves and the tombs of the persons in question.

Head Cut Off, ,

Legend, ,

Kosovo, ,

Tomb, ,

Visits ,