Karamanlıca bir musikî mecmuası: mecmua-yı makamat

Türk dili tarih boyunca birçok alfabe ile yazılmıştır. Bunlar arasında Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesiyle başlayıp özellikle 18. yüzyıldan sonra gittikçe artan Grek harfli Türkçe metinlerin yazılmış oldukları görülmektedir. Bu metinler genellikle Anadolu’daki Hıristiyan Türkler için yazılmışlardır. Grek harfleri ile Karamanlıca yazılan bu eserler Anadolu’nun Türkçe konuşan Hıristiyanlarının dillerini yansıttıkları için dil incelemeleri bakımından önemli malzemelerdir. Grek alfabesiyle Türkçe yazan ve konuşmalarında da bu dili kullanan Ortodoks Hıristiyanlara Karamanlı denmektedir. Onların konuştukları dil ise Karamanlıca olarak adlandırılmıştır. Nüfus mübadelesinden beri çoğu Yunanistan’da yaşayan bu insanlar, özellikle dinî nitelikli olmak üzere Grek harfleriyle Türkçe yüzlerce eser meydana getirmişlerdir. Türk gelenek ve göreneklerini benimseyen Karamanlılar, Türk kültüründen ve sanatından da Karamanlıcaya çeviriler yapmışlardır. Grek harfli Türkçe metinler Türkçenin Arap alfabesiyle yazılan metinlerindeki sorunların çözümde alternatif bir alfabe olması yönüyle ayrı bir öneme sahiptir. Çünkü Arap harfli Türkçe metinlerde ünlülerin gösterilmesi konusunda alfabenin yetersizliğinden kaynaklanan bir durum söz konusudur. Arap alfabesine göre ünlüleri göstermede daha belirgin olan Grek alfabesi, araştırmacılara dönem ile ilgili Türk dili hakkında daha fazla ve daha doğru bilgi verebilmektedir. Bu çalışmada Grek harfleriyle Türkçe yazılmış eserlerden kısaca bahsedildikten sonra Grek harfli bir eser olan “Mecmua-yı Makamat” isimli mûsikî mecmuasının içeriği ve imlâ özellikleri üzerinde durulmuştur. Bu bölümün devamında eserde geçen güfte örneklerine yer verilmiştir. Makalenin sonuna Mecmua-yı Makamat’tan örnekler eklenmiştir.

Mecmua-yı Makamat ,

musiki ,

Karamanlıca ,

Turkish language has been written with many alphabets throughout history. Among them are Turkish texts that were written in Grek letters after 18th century, which mainly gained gradually increasing importance starting from Fatih Sultan Mehmet’s conquest of Istanbul. These texts were mainly written for the Christian Turks in Anatolia. These works of art written in Karamanlica with Greek letters are significant for language analysis on account of the fact that they reflect the language of Turkish speaking Christians in Anatolia. The Orthodox Christians who write Turkish with Greek alphabet and use this language in their speaking are called Karamanli. The language they use is called Karamanlidika. These people, most of whom have lived in Greece since the population exchange, produced hundreds of works of art mostly in religious context written in Turkish with Greek letters. Karamanlilar, who have adopted Turkish traditions and customs, have made translations from Turkish culture and art to Karamanlidika. Greek lettered Turkish texts are also important for the fact that they are alternative alphabet for the solution of problems in Turkish texts written in Arab alphabet. It is due to the fact that in Turkish texts with Arabian letters is insufficient in showing vowels. Greek alphabet, which shows in vowels much better in comparison to Arab alphabet, gives researchers additional and more accurate information on Turkish language. This study, focuses on the content and spelling features of musical collected work “Mecmua-yı Makamat” which is written in Greek letters after brief discussion on Turkish works of art written in Greek alphabet. Following this chapter, lyric samples have been provided. Finally, original publications of some pages have been given in the text.

Mecmua-yı Makamat, ,

music, ,

Karamanlidika, ,

Turkish language, ,

Spelling. ,