Islah çalişmalarindan ilgasina medreselere islamci bir bakiş; sebilürreşad’da tevhid-i tedrisad kanunu ve uygulamalari

Ders verilen yer anlamına gelen medrese, İslam dünyasının en önemli eğitim-öğretim kurumlarından birisidir. Orta Çağ’da İslam medeniyetinin zirveye ulaşmasında büyük pay sahibi olan bu kurumlar, 19. yüzyıldan itibaren İslam dünyasının, Batı karşısında gerilemesinin sebebi olarak görülür ve tartışılmaya başlanır. Tanzimat’tan itibaren açılan Batı tarzı eğitim kurumları karşısında sürekli güç kaybeden medreselerin ıslahına yönelik, Osmanlı’nın son döneminde gelişen düşünce hareketleri çerçevesinde, farklı çözüm önerileri ortaya konulur. Medreselerin işlevini kaybettiklerini, dolayısıyla kapatılması gerektiğini düşünen Batıcı aydınların sekülarist kanadına karşın, İslamcı aydınlar üzerinde yapılacak ıslah girişimleriyle bu kurumların çağın şartlarına uygun hale getirilebileceğini belirtirler. Cumhuriyet Türkiye’sinde Batıcı fikirler ekseninde gerçekleştirilen köklü yenilik hareketlerinden medreseler de etkilenir. Bu kurumlar, Maarif Vekili Vasıf Bey’in Tevhid-i Tedrisat Kanunu’na istinaden 11 Mart 1924’te yayınladığı bir genelgeyle kapatılır. Medreseler kapatıldıktan sonraki gelişmeler, İslamcı çevrelerde endişe yaratır ve tepkiye yol açar. Bu gelişmelerin bazıları şunlardır; Lağvedilen medreselerde çalışan müderrislerin bir kısmının işsiz kalması, medrese vakıflarının satılma ya da kiralama yoluyla uygunsuz amaçlar için kullanılacağı endişesi, medreselerin yerine kurulan İmam-Hatip Mektepleri ve İlahiyat Fakültelerinin müfredatlarının beklentileri karşılayamaması dolayısıyla din eğitiminin akim kalacağı düşüncesidir. Yapmış olduğumuz bu çalışma ile medreselerin kaldırılması ve bundan mütevellid olumsuz gelişmelere, İslamcı akımın muhalefetini, Sebilürreşad dergisi örneğinde inceleyeceğiz.

Medrese ,

Tevhid-i Tedrisad ,

Sebilürreşad ,

İslamcılık ,

Medresah where lessons were given, was the most important educational institution of Islamic World. These institutions had an important role for the Islamic civilisation to reach its peak point. With the begining of 19th century Medresah began to be regarded as the cause of recession of Islamic World against the Western Civilization and it started to be questioned. The Medresah instutions lost its popularity with the establishment of western style educational institutions in the Ottoman State after the declaration of Tanzimat. Various solution proposals were put forth within the framework of developing movements of thoughts in the late Ottoman Life. Against the westernized and secularist intellectuals’ wing which was claiming that the Medresah has lost its function, Islamic intellectuals were in the opinion of making reforms on the Medresah in order to carry it out to the standards of the modern education. Medresah institutions has also been effected by the by the deep progressive movements which mainly evolved around the idea of westernization at the Republican Turkey. Medresah institutions were shut down by the legislation of “Tevhid-i Tedrisat” (unification of education) which is announced at 11th March of 1924 by Vasıf Bey who was the minister of education at the time. Islamist circles have concerned and been led to backlash developments after the closure of Medresahs. Some of these developments were portion of the lecturers remain unemployed with the closure of Medresahs, worries about the improper use of the property of Medresah by renting or sailing and also concerning about the programs of the Vocational Religious High Schools and Faculties of Theology founded immediately after closing Medresahs could not meet the expectations and therefore inert at the religious education. In this study, we are going to examine the opposition of the Islamic circles and the negative improvements that appeared by abolishment of Medresahs in the example of the “Sebilürreşad” magazine. 

Medresah, ,

The Law of Unification of Edecation, ,

Sebilürreşad, ,

Islamist ,