Ibnü’l- arabî ve osmanlı felsefî/tasavvufî düşüncesi üzerindeki etkileri: şeyh bedreddin örneği

Tasavvufta Vahdet-i Vücûd geleneğinin ilk temsilcilerinden sayılan ve ġeyhu‟l-Ekber ismiyle bilinen İbnü‟l-Arabî, Endülüs‟ün Mürsiye şehrinde doğmuştur(17 Ramazan 560/28 Temmuz 1165). İlk tahsilini İşbiliyye(Sevilla)‟de almıştır. Daha sonra Kuzey Afrika‟da Tunus ve Fas seyahatlerinde bulunarak ilmini geliştirmiştir. Hayatının bundan sonraki safhalarında Gırnata, Kurtuba, Mısır, Medine ve Mekke, Bağdat, Musul, Urfa, Diyarbakır, Sivas, Malatya, Konya ve son olarak da ġam‟da bulunmuştur. İslam düşüncesinde önemli bir çığır açarak, varlığın birliği düşüncesini ortaya koymuştur. Düşünceleri ile bütün Selçuklu ve Osmanlı toplumunu etkilemiştir. İbnü‟l-Arabî ġam‟da 22 Rebiulâhir 638/ 10 Kasım 1240 tarihinde vefat etmiştir. Osmanlı düşünce tarihinin önemli simalarından biri olan ġeyh Bedreddin(d. 760/1358-ö.823 Eylül/1420) ise sufî kimliği ile Anadolu coğrafyasında İbnü‟l-Arabî ekolünün takipçisi konumundadır. Nitekim kendi derslerinin daha sonradan talebeleri tarafından kaleme alınmasından oluşan Vâridât‟ında geçen düşünceleri bunu desteklemektedir. Bu risalede Ekberî çizgide olduğunu vurgulaması, ġeyh Bedreddin‟in İbnü‟l-Arabî çizgisinde olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda ġeyh Bedreddin‟i İbnü‟l-Arabî‟nin tasavvuf öğretisini/felsefesini benimseyen ve bu öğretiyi 14. yüzyılın sonları ve 15. yüzyılın başlarında Anadolu coğrafyasında temsil eden bir şahsiyet olarak niteleyebiliriz. Bu çalışmada düşünce tarihinin iki mimarı İbnü‟l-Arabî ve ġeyh Bedreddin‟in felsefî konulardaki bir takım düşünceleri üzerinde durulacaktır. Bu amaçla genel hatlarıyla iki düşünürün Tanrı, âlem, Vahdet-i Vücûd, akıl ve bilgi felsefesi gibi fikirleri mukayese edilecektir.

İbn Arabî ,

Şeyh Bedreddin ,

İslam Tasavvufu ,

Ibn al Arabi who regarded as the first repsetentatives of the Vahdet-i Vucud tradition in Sufism and known as ġeyhu‟l-Ekber was born city of Mursiye of Endulus.(17 Ramadan 560/28 July 1165) He made first education in Isbiliyye(Sevilla). Then traveled Tunisia and Morocco and developed his knowledge. In the next phase of his life, he traveled to Gırnata, Kurtuba, Egypt, Medina, Mecca, Baghdad, Mosul, Urfa, Diyarbakır, Sivas, Malatya, Konya and finally to Damascus. He is an important pioneer in Islamic thought and he revealed the thought of unity of existence. He influenced with the ideas Seljuk and Ottoman society. Ibn al Arabi died in Damascus (22 Rebiulâhir 638/ 10 November 1240). As one of the important historical figure history of Ottoman ideas, Seyh Bedreddin(760/1358-823/1420), with his mystic identification in Anatolian geography is a follower of the school Ġbn al Arabi. Indeed, support to these ideas his thoughts in Varidat. Emphasizing that this book he is in line of Ekberi, reveals Sheikh Bedreddin is in line of Ibn al"Arabi. In this context, Sheikh Bedreddin is representing a figure in Anatolian geography adopted the teachings of sufism/his philosophy Ibn al Arabî in the end of the 14th century and at the beginning of the century of 15th. This study of us, the two architects of history of thought, Sheikh Bedreddin and Ibn al Arabi, will focus on the field of philosophical ideas and belief ideas. For this purpose, we will be compared the general lines of the two thinkers. For examples God, universe, mind, Vahdet-i Vucud, and philosophy of information.

İbn Arabi, ,

Sheikh Bedreddin, ,

Islamic Mysticism ,