Hacı bektaş veli’nin eserlerinde ve bektaşî erkânnâmelerinde dervişin nitelikleri

Hacı Bektaş Velî, Türk tasavvuf hayatının önemli sûfîlerindendir. Onun etkileri 13. asırdan günümüze, Anadolu ve Balkanlar başta olmak üzere birçok coğrafyada devam etmektedir. Bektaşîlik tarîkatı, Türk sosyal hayatı içinde kendine özgü nitelikleriyle önemli bir yere sahiptir. Hacı Bektaş Velî'yi ve Bektaşîlik anlayışını en iyi anlatan Hacı Bektaş Velî'nin eserleri ile tarîkat ulularınca sonradan oluşturulan âdâb ve erkân kitaplarıdır. Bir sosyal eğitim kurumu olarak işlev gören tarîkatlar kendilerine özgü metotlarla kişilere belli nitelikler kazandırmayı hedeflemektedir. Çalışmada, Hacı Bektaş Velî'nin eserlerinden hareketle dervişe yüklenen mana, dervişin nitelikleri, derviş özelinde insandan beklenen tavır ve davranışlar tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu bağlamda yeni bir kaynak olan Hacı Bektaş Velî'nin İngiltere'de tarafımızdan bulunan kayıp kitabı Hadis-i Erbaîn Şerhi'nde dervişin özellikleri ile ilgili seçilmiş hadisler ele alınacaktır. Sonuçta, Hacı Bektaş Velî'nin derviş algısı ve Bektaşî erkânnâmelerinde yer alan dervişin niteliklerine yer verilerek sûfîlik yoluyla eğitimini tamamlayacak ideal insan tipolojisi üzerine tespit ve değerlendirmeler yapılacaktır.

Derviş ,

Bektâşilik ,

Erkânnâme ,

Hacı BektaVelî ,

Tasavvuf ,

Haji Bektash Velî was a Turkish Sûfî who has been an influential figure both in Turkish mysticism and social life with his thoughts transcending ages. The love, veneration, and devotion towards Haji Bektash Velî have thrived in the hearts of people most of all in Anatolia and the Balkans and in many other places all around the world for centuries; and his ideas, thoughts, and sayings have been retold from generation to generation until today. To better understand Haji Bektash Velî we first need to examine his work. In sûfî culture, the talks between the quide and his disciples constitute his primary works which directly reflect his thoughts. Haji Bektash Velî's life and his practices as well as his view of aspects of social life are included in Velayetnâme. Erkânnâme is the combination of texts about Cem rituals and conceptions in Bektashi tradition. The purpose of these texts is teaching the rules of tradition to new participants of Bektashi tradition. This article given information about Bektashi rules are works which are written by the leaders of dervishes including the basic standards dervishes have to obey. In this study, Haji Bektash Velî describes the qualities of the works of dervish.

Dervish, ,

Bektashism, ,

Bektashi Rules, ,

Haji Bektash Velî, ,

Sûfîsm. ,