Hacı bektaş ve hacı toğrul karşılaşması: güvercin ve doğan donuna bürünme

Makale, Hacı Bektaş Velâyetnamesi'nde Hacı Bektaş ve Hacı Tuğrul arasında da cereyan eden Güvercin ve Doğan şekline bürünmeyi ele aldı. Güvercin ve Doğan motifi farklı birden fazla metinde yer alışlarına bakılmaksızın burada yer verildi. Böylece Hacı Bektaş Velâyetnamesi'nden yola çıkarak Hacı Bektaş ile Hacı Tuğrul arasında geçen olayın batini ve değişmeceli anlamı üzerinde duruldu. Güvercin ve Doğan motiflerinin yer aldığı farklı iki metinlerden ilki Güvercin İlahisi diğeri de Güvercin Manzumesi'dir. Bu manzume, Şah İsmail mahlasıyla Güvercin Manzumesi şeklinde Alevi Bektaşi topluluklar arasında da okunmaktadır. Hacı Bektaş'ın Rum'a yöneldiğinde Rum Erenleri onun Rum'a gelişine engel olmak için birçok tedbir aldılar. Fakat bu tedbirlerin hiçbirinde başarıya ulaşıp sonuca ulaşamadılar. Bu önlemlerden bir tanesi Hacı Tuğrul'un Doğan şekline bürünüp Güvercin şeklinde Rum'a giren Hacı Bektaş'ı yakalamak için hamle yapmasıdır. Makale bu konuya aktarılan metinler üzerinden açıklık getirdi. Sonuç olarak makale farklı metinler üzerinden karşılaştırmalı ele alan ilk çalışmadır. Bu bakımdan da metinlerde ele alınan konu, farklı bağlamlarıyla aktarılmalarına karşın metinler ortak konu etrafında birbirini desteklemektedir. Metinlerdeki kişiler ve birbirleriyle diyaloglarının statüleri etrafında hangi anlamlar içerdiği, Güvercin ve Doğan motifi ile aktarmayı amaçladığı içerik, hangi ortamda nasıl geliştiği üzerinde duruldu.

Hacı Bektaş Veli ,

Velâyetname ,

Hacı Tuğrul ,

Dede Korkut ,

Deli Dumrul ,

The paper is about the the case of appearance in a pigeon and a falcon form between Hadji Bektash and Hadji Tughrul narrated in the Vilayatname of Hadji Bektash. The texts narrating separetely the motif of pigeon and falcon are also stated. Occured between Hadji Bektash and Hadji Tugrul according to the Vilayatname, the case is dealt with in the paper in a confidental and modulation sight. More text concerning to the figure, the hymn of pigeon and the poem of pigeon, also indicated throuh the evaluation. The letter is commonly used between the Alawi and Bektashi people attributed to Shah İsmail. There was a change in welcoming ceremony of saints of Rum, when Hadji Bektash arrived the country and they tried to prevent him from the arrival and took many measures. But in none they succeced in any way. It was between those measures that Hadji Tughrul tranformed in to pigeon form and tried to prevent Hadji Bektash entering the country. Those events are explained in the paper naturally. Finally this is first attemp to explain the matter referring to the different historical texts in this way. I am to say the texts are narrating the same event though in different ways of narrations. So that it will be more possible to understand an event which is narrated in many texts and a text, which is common between large communities. Also, meaning of the figures in the texts and their dialogs statue explained, as well as the the explanation of the aim of the pigeon and falcon form and the environment in which in come out.

Hadji Bektash, ,

Vilayatnama, ,

Hadji Tughrul, ,

Dede Qorqut, ,

Deli Dumrul ,