Güldeste-i riyâz-ı irfân’da vefatlara düşülen notlar

Klasik edebiyatta arkasından bir iz, bir eser bırakarak ebediyete göçmüş kişilerin hayatlarını anlatan biyografik eserlerde, vefeyâtnâmelerde ölüme düşülen notlar, başlı başına zengin bir üslup göstergesi durumundadır. Tezkire, vefeyat ve diğer biyografik eser yazarları, hayatlarını anlattıkları şair, yazar, bilgin, muşikişinas ve velilerin vefatlarını kısaca "öldü", "vefat etti" gibi basit bir biçimde anlatmak yerine süslü, şiirsel, muhayyel cümle ve ibarelerle anlatmayı tercih etmişlerdir. Bu ibarelerde insanımızın ölüme bakış açılarını tesbit etmek mümkün görünmektedir. Ölümü bir mekân değiştirme; ölümlü dünyadan ebedi âleme bir göç olarak gören müellif, aslında toplumsal vicdanın sesi olmuştur. Onun ifadelerinde vefatlar birer göç, cennet bahçelerine yolculuk, sonsuzluğa kanat çırpmaktır. Ölülerinizi hayırla anınız, prensibinden şaşmayan Beliğ, her öleni hayır ve güzel sözlerle anarak bilge bir tavır sergilemiştir. Bu bakımdan bu türdeki eserler kültür ve folklor tarihi açısından da önem arz etmektedir. Bu yazıda Bursalı İsmail Beliğ'in Bursada yaşayıp vefat edenleri anlattığı Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Vefeyât-ı Dânişverân-ı Nâdiredân adlı eserinde vefatlara düşülen notlar tesbit edilip incelenmiştir.

Vefeyât-nâme ,

İsmail Beliğ ,

Gül-Deste ,

Vefat ,

The notes on death themselves are indicators of the richness of the literary styles in bibliographies which tell us about the people who leave indelible marks on classic literature and vefayat-nama. The authors of tezkires, vefayat-namas and other bibliographic books preferred to use an ornamented language rather than a simple one while they were expressing the death of poets, authors, musicians and velis. In this explanation, it is possible to define our people's point of view about death. The author regarded the death as a change of place, the migrate from this world to the other world and he became the sound of soul. In his explanation, the death is a migration and a journey to heaven. Therefore, these works have a significance in terms of cultural and folklore history. In this paper, the notes on death in Bursalı İsmail Beliğ's works named as Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Vefeyât-ı Dânişverân-ı Nâdiredân are analysed.

Vefeyat-nâme, ,

İsmail Beliğ, ,

Gül-Deste, ,

Death ,