Geleneksel anlatı formları olarak mesnevîler ve klâsik aşk mesnevîlerinin motif yapısı

Metin ifâdesi, genel bir yaklaşımla yazılı ya da sözlü ibâreler şeklinde tanımlanabilir. Estetik beğeni ve sanatsal kaygı taşıyan metinler, edebî metinler olarak yorumlanmaktadır. Bir edebî metin, sanatsal kıymeti nispetinde, sanat yapıtı adını alır. Sanat yapıtları ise, oluşturulduğu çağ ve oluşturulma şekline göre, çoğu defa farklı adlandırılır. Klâsik mesnevîler ve modern romanlar; her ne kadar bire bir örtüşmeseler de bunun en tipik örnekleridir. Anlatı niteliği taşıyan hemen her sanat eserinin ortak özelliği, anlatım esasına dayalı metinler olmalarından ileri gelir ve bu metinler, kurmaca-anlatı niteliği taşır. Kurmaca-anlatı niteliğindeki hemen her edebî metin ise; müellifi tarafından farklı motiflerin örülmesi ile oluşturulur. Bir eser, çokça farklı motifin bir araya gelmesi ile örülse de aynı bağlam üzere yazılmış daha başka eserler, aynı ortak motifleri işleyebilir. Böylelikle; motifleri ve hâliyle kurgusu aynı, sanatkârının, sanat yetileri nispetinde nicelik ve nitelik vasıfları farklı başka başka yapıtlar ortaya çıkar. Anılan tarzdaki eserlerin kurgusundaki müştereklik, onların metinlerarası bir bağlam oluşturmalarını da sağlar. Bu çalışma; çağlar boyunca insanlığın anlatı ihtiyacını karşılamış ve geleneksel anlatı formları arasında kendine yer edinmiş, on sekiz ikili aşk mesnevîsinden hareketle; geleneksel anlatı formaları olarak mesnevîler üzerinde kısa bir takım değerlendirmeleri içermekte ve klâsik aşk mesnevîlerini kurgusal açıdan ören motiflerin izini sürerek; anılan tarzdaki metinlerin oluşturduğu bağlama işâret etmektedir.

Sanat Yapıtı ,

Kurmaca-Anlatı ,

Geleneksel Anlatı Formları ,

Text term can be generally described as written or verbal expressions. The texts that have an aesthetic and artistic value are called as literary texts. A literary text, carry its artistic work name in accordance with its artistic value. Artistic works mostly called differently due to creation era and form of creation. Classical mathnavi and modern novels, although they do not overlap exactly, are typical examples of this situation. The common feature of almost all artistic works comes from their being of narrative texts and these texts have fictional-narrative quality. Almost all fictional-narrative texts are constructed by the knitting of different motifs in the hands of their authors. Although a text is knitted with lots of different motifs coming together, different works in the same context can use the same common motifs. Thus, different works emerge that have similar motif and plot but different in accordance with their creators’ quantitative and qualitative characteristics. The commonality of this kind of texts, provide them to have an intertextual context. This study, investigates eighteen binary love mathnavi which have satisfied the narrative need of humanity for eras and have a place for themselves in the traditional narrative forms. Building upon this investigation, this study; has some evaluations on mathnavi as a traditional narrative form, searches for motifs that knit classical love mathnavi for their plot and emphasizes the context that these texts construct.

Artistic work, ,

Fictional-Narrative, ,

Traditional Narrative Forms ,