Fitrat hadisi’nin osmanli'nin devşirme sisteminde hayata aksedişi

‘Her çocuk, fıtrat üzere doğar; sonra onu ana-babası Yahudileştirir, Hıristiyanlaştırır veya Mecusîleştirir’ hadisi, temel İslam bilimlerinde ‘fıtrat hadisi’ olarak bilinir. İslami literatürde, geçmişten günümüze, bu hadis hakkında çeşitli görüşler ortaya konmuştur. Fıtrat hadisinin, klasik hadis literatüründeki kaynakları ve hadis imamlarının bu hadise bakışları açısından daha çok ‘Çocuğun ölmesi halinde dinî ve hukukî durumunun ne olacağı?’ sorusu üzerinde durulmuştur. Ancak hadis bilginleri ve bazı interdisipliner İslam âlimleri, fıtrat’ın ‘insanlığın ortak dinî temeli’ olduğuna inanmaktadırlar. Bu görüşe bağlı olarak biz, fıtrat hadisi’nin Osmanlı’daki ‘devşirme’ hadisesiyle örtüştüğünü düşünüyoruz. Devşirme sisteminin, tarihi bir olgu olarak, Osmanlı’da gerçekleşen halini ele almak istiyoruz. Bu haliyle Osmanlı Devleti bu olguyu sistemleştirip kanun, tüzük ve yönetmeliği olan bir sistem haline koymadan önce dini yönünü hesaba kattığını; bu hadisteki ‘fıtrat gerçeği’nden hareket etmiş olabileceğini; güçlü kaslar ve çalışkan beyinler sayesinde özelde devletine genelde insanlığa hizmet ettiğini var sayıyoruz. O günün dünya devleti olan Osmanlı’dan bugünün dünya devleti ABD’ye baktığımızda, işleyiş ve yöntem farklı olsa da, birtakım paralellikler görmekteyiz. Farklı asırlarda, değişik coğrafyalarda, birbirine benzemeyen iki büyük medeniyetin ortaya koyduğu uygulamadaki benzerlik ve ulaştığı ortak nokta, eğitimin, başat belirleyici olduğu gerçeğidir. Bu makalenin amacı, sadece tarihî bir fenomeni dile getirmek değil; fıtratın anlamını, geçerliliğini bu tarihî olgudan hareketle yinelemektir. Makalemizde bu konuyu fıtrat yani insanın değişmeyen varlık yapısı ve eğitim-kültürün bu yapıya etkisini ‘devşirme’ olgusuyla birlikte ele aldık. 

Çocuk ,

fıtrat ,

din ,

Osmanlı ,

devşirme ,

The hadith, ‘Every child is born to Fitrah; then parents convert his/her to Judaism, Christianity or Zoroastrianism’, is in basic Islamic science called ‘The hadith of Fitrah’. In Islamic literature, it has been revealed a lot of opinion about this hadith from past to present. The point of view about the ‘The hadith of Fitrah’ in the classic sources of hadith literature and hadith imams are more emphasized on the following question ‘When the dead child what will happen the religious and judicial position of his/her’. But, hadith scientists and some interdisciplinary Islam scientists believe that Fitrah is ‘common basic religious foundation of mankind’. Depending on this opinion; we think that ‘The hadith of Fitrah’ is coinciding with devshirme enforcement in Ottoman Empire. In this research, we want to evaluate the devshirme system as a historic event practiced in Ottoman Empire. We hypothesize that, Ottoman Empire take into consideration of religious aspects of this event before put it on a system based on law, bylaw and regulations; they may be moved based on fact of Fitrah, owing to the strong muscles and hardworking brain of devshirme persons. This practice specifically served for governance, and served mankind in general. We showed that, although there is a procedure differences, there are some parallelism between Ottoman Empire, which is a world state in the past, and USA, which is a world state in today's conditions. The similarity in practice and reaching common point between two big civilizations, they took place different centuries, different geographies and there is no resemblance to each other, the truth is that the education is main determiner. The aim of this article is not only to mention a historic phenomenon but also meaning of Fitrah and its’ validity to repeat based on this historic event. In this article, we discussed Fitrah expression, namely regarding to the unchanging nature of human beings, and the effect of education-culture on this event with together ‘Devshirme’. 

Child, ,

fitrah, ,

religion, ,

Ottoman, ,

devshirme ,