Eski anadolu türkçesinde -duk ve +lık eklerinin işlevsel denkliği

Türkçe, aynı dilsel işlevi birbirinden farklı dil yapılarıyla yerine getirebilen zengin bir dildir. Bu zenginlik, eklerde oldukça farklı kullanım özellikleri meydana getirmiştir. Eklerin işlevsel zenginliği, dillerin ifade zenginliğinde ve gelişmişliğinde önemli ölçütlerden biridir. Bu bakımdan eklere ait işlevlerin tespiti, hem dil araştırmalarında ve öğretiminde hem de dilin zenginliğinin ve gelişmişliğinin ifade edilmesinde son derece önemlidir. Eklere ait işlevsel kullanım özelliklerinin tespit edilmesinde, farklı yapılar arasında denklikler kurulması tercih edilebilecek yöntemlerden biridir. Bu yolla yapılacak olan çeşitli incelemelerde, Türkçe araştırmalarında karşılaşılan pek çok sorun için çözüm ortaya konabilir. Özellikle Türkçenin aynı işlevsel özellikleri pek çok farklı dil yapısıyla karşılayabilen zengin bir dil olduğunu düşündüğümüzde bu yöntemin önemi kolaylıkla anlaşılabilir. Birbirinden farklı olan bazı eklerin Eski Anadolu Türkçesi döneminde benzer sözcüklerde -hatta aynı sözcüklerde bile- aynı işlevle kullanıldığı görülmektedir. Sıfat-fiil eki olan -dUK ve isimden isim yapım eki olan +lIK, bahsedilen bu kullanımların örneklerinden biri olarak değerlendirilebilir. Bu eklerin aynı işleve sahip kullanımları, ancak denk yapıların tespitiyle mümkün olabilmektedir. Bu kullanımların Türkçe araştırmaları açısından önemli sonuçlar ortaya çıkarabilecek olması, incelenmeye muhtaç olduğunun göstergesidir. Bu nedenle bu makalede, -dUK sıfat-fiil eki ile +lIK isimden isim yapım ekinin birbirine denk kullanım ve işleve de sahip olduğu, Eski Anadolu Türkçesi eserlerinden alınan örneklerle anlatılacaktır.

Eski Anadolu Türkçesi ,

-dUK eki ,

+lIK eki ,

işlevsel denklik ,

Turkish is a rich language that can meet the same linguistic function with distinct language structures. This richness is generate quite different usage characteristics in adjunctions. The functional richness of adjunctions is one of the significant criterias of assortment and development of expression of languages. In this respect determination of the functions concerning adjunctions is important both in language researches and education and in the expression of the richness and development of language. In determination of functional usage characteristics of adjunctions, establishing equivalences between distinct structures is one of the methods which can be preferable. This kind of studies can help to solve many problems faced in Turkish studies. Especially when we consider the fact that Turkish is a rich language that can meet the same functional characteristics with many different language structures, then one can easily understand the importance of this method. It’s been observed that some different adjunctions were used in similar words – even in identical words - in the very same function during Old Anatolian Turkish era. Participle affix –dUK and derivational affix making noun from noun +lIK can be regarded as patterns of these kind of usages. The use of these adjunctions having the same function could only be possible by determination of equivalent structures. The probability of different outcomes deriving from these usages in terms of Turkish studies indicates that it needs a close scrutiny. For this reason in this article, the fact that participle affix –dUK and derivational affix making noun from noun +lIK have also equivalent usages and functions will be exemplified by Old Anatolian Turkish.

Old Anatolian Turkish, ,

the suffix \"-dUK\", ,

the suffix \"+lIK\", ,

functional equality ,