Eğin türkülerinin coğrafî analizi

Bu araştırmada Eğin türküleri coğrafî bakımdan analiz edilmektedir. Eğin, Erzincan’a bağlı Kemaliye ilçesinin eski adı olup, doğal güzellikleri ve otantik kültürüyle Türkiye’nin dikkat çeken yörelerinden birisidir. Uzun bir tarihî geçmişin ve zengin kültürel mirasın ürünü olan Eğin türküleri, konunun uzmanları tarafından derlenmiş ve kayda geçirilmiştir. Bu çalışmamızda yazılı kaynaklarda yer alan Eğin türkülerinin temaları ve ifade özellikleri coğrafî bakış açısıyla incelenmektedir. Çalışmada materyal olarak yazılı literatür yanında, sahada tarafımızdan yapılan gözlemler sonucu elde edilen veriler kullanılmıştır. Analiz edilecek türkülerin seçiminde Taş-Turhan, Tarlabaşı ve Gökçe’nin eserlerinden yararlanılmıştır. Türküler öncelikli olarak temalarına ve içerdikleri coğrafî motiflere göre sınıflandırılmışlardır. Daha sonra doğal ve sosyoekonomik özelliklerin toplam 86 Eğin türküsü üzerindeki etkisi coğrafî bakış açısıyla analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Kemaliye, sözlü kültürün temel unsurlarından olan türküler bakımından oldukça zengindir. Bulgularımıza göre bu zenginliğin ortaya çıkmasında çok çeşitli faktörler etkili olmuştur. Bu faktörlerin pek çoğu coğrafya biliminin ilgi alanına girmektedir. Başlıcaları; konum, yerşekilleri, iklim, bitki örtüsü, yaban hayatı, hidrografik özellikler, göçler, ulaşım, meskenler, mimari yapı ve geçim kaynaklarıdır. Bunlar bazen tek, bazen ise bir bütün halinde Eğin türkülerinin dizelerine yansımıştır. Nitekim türkülerde kullanılan sözcüklerin ve motiflerin büyük bir bölümü yöreyle ilgili olduğu gibi, işlenen temalar da genellikle yöreseldir. Ancak bu yerel motifler ve temalar ulusal kültürden kopuk değildir. Eğin türkülerinin Türk Halk Müziği içerisinde özel bir yerinin olması, yerel motifleri ve temaları başarılı bir şekilde işlemiş olmasından kaynaklanmaktadır.