Dîvân şiirinde ebû hanîfe

Dîvân şiirinin şahıslar kadrosunda hükümdarlar, devlet adamları, tarihî ve efsanevî şahsiyetler, peygamberler, mutasavvıflar, şairler ve âlimler beyitler ya da müstakil şiirler vasıtasıyla kendilerine yer bulmuşlardır. Dîvânlarda bahsi geçen âlimlerden biri de, daha çok Ebû Hanîfe künyesiyle ve İmâm-ı A‘zâm (en büyük imâm) lakabıyla tanınan Nu‘mân b. Sâbit’tir. Dîvân şiirinde sadece onu anlatmak için yazılmış, övgü dolu şiirler mevcut olsa da bunlar sayıca azdır. Asıl yekûnu, ondan dolaylı yoldan bahseden ama hep bir şekilde onun üstünlüğünü vurgulayan şiirler oluşturur. Kimi zaman bazı âlimler ona benzetilmek sûretiyle methedilir, kimi zaman İmâm-ı A‘zam Ebû Hanîfe’ye ve onun mezhebine hizmet eden kişiler takdir edilir. Bu çalışmanın amacı İslam ilim geleneğinde mühim bir konumda bulunan ve ilm-i fıkıhta kendine has bir ekol sahibi olan, nice önemli fakihler yetiştirmiş büyük âlim Ebû Hanîfe’nin dîvan şiirinde sahip olduğu yeri tespit etmektir. Makalenin araştırma safhasında yüze yakın dîvân tek tek incelenmiş, fakat bazı dîvânlarda Ebû Hanîfe ile ilgili herhangi bir beyite rastlanmamıştır. Ulaşılabilen tüm beyitler ise makaleye dâhil edilmiştir. Bu çalışmada genellikle dîvânlar esas alınmış, Ebû Hanîfe’nin hayatını konu edinen menâkıbnâmeler kapsam dışı bırakılmıştır. Makalede öncelikle Nu‘mân b. Sâbit’in hayatı hakkında kısa bir bilgi verilecektir. Akabinde ise ona dair yazılmış beyitler konularına göre tasnif edilecek ve gerekli açıklamalar yapılacaktır

Ebû Hanîfe ,

Nu‘mân b. Sâbit ,

İmâm-ı A‘zam ,

Sultans, statemen, historical and mythical personage, prophets, sufis, poets and scholars take a place for themselves in the poems of diwan through couplets or substantive poems. One of the scholars who is mentioned in the poems is Nu‘man ibn Thabit, that is better known by his personal record Abu Hanifah and be praised as al-Imam al-A‘zam (the greatest leader). There are poems which is written only for him and are full of praise. But they are few in number. Essential sum is poems that mention of him mediately but always emphasise his superiority. Sometimes some scholars are praised thereby liken to him, sometimes people who ministered to him and his school are appreciated. The aim of this study is to ascertain the place of Abu Hanifah, who has an important position in Islamic science tradition and has a spesific school in the science of Islamic law, in the poems of diwan and to explain speciality and character of his place. The research phace of this article, nearly one hundred diwans were analysed. In some of them, there is not a poem related to Abu Hanifah. All couplets were reached were added to the article. This study based on only diwans. Sagas about him were excluded. Firstly, information is going to be given about Abu Hanifah, then couplets which was written for him will be classified according to their subjects and put in order and will be explained.

Abu Hanifah, ,

Nu‘man ibn Thabit, ,

al-Imam al-A‘zam ,