Divanü lugati’t türk’te problemli iki cümle üzerine

Türk dili, tarihi ve kültürünü anlatmak bakımından birçok eser yazılmıştır. 1073/1074 yıllarında yazılmış olan Divanü Lugati’t Türk, Türk dilinin, edebiyatının ve kültürünün en önemli eserlerinden biridir. Karahanlı Türkçesi eserlerinden olan Divanü Lugati’t Türk’ün tercüme yayını 1939 yılında Besim Atalay tarafından yapılmıştır. Türkçenin XI. yüzyıla kadarki sözvarlığını vermesi bakımından büyük bir öneme sahip olan Divanü Lugati’t Türk, şu ana kadar Türkolojinin en çok başvurulan kaynaklarından biri olmuştur. Türkçe dünyanın bilinen en eski dillerinden biridir. Türkçenin gelişim alanlarındaki dil incelemelerinde sözvarlığı üzerinde yapılan çalışmalar önemli bir yere sahiptir. ‘Türk Lehçeleri Divanı’ anlamına gelen ‘Divanü Lugati’t Türk’, içerdiği Türk lehçeleri sözvarlığı ile ilk Türk lehçeleri sözlüğü özelliği taşımaktadır. Dillerin sözvarlığı barındırdığı kelimelerle ölçülür. Türk dilinin genel sözvarlığının tespitinde tarihî sözlükler büyük öneme sahiptir. Divanü Lugati’t Türk, Türk dilinin en önemli yadigârlarındandır. Türk dilinin tarihsel gelişimi ve sözvarlığı açısından da zengin bir kaynak durumundadır. Fakat Divanü Lugati’t Türk’teki bazı kültür sözcüklerinin hangi anlamda ve hangi işlevle kullanıldığını anlamak her zaman kolay değildir. Çünkü konuşma dili hakkında yeteri kadar fikir sahibi olmadığımız geçmiş dönemlerde yazılmış eserleri tercüme ederken kelimeleri, cümle içerisinde bize en mantıklı gelen şekilleriyle anlamlandırırız. Bu bakımdan Divanü Lugati’t Türk’teki bazı kelimelerin anlamlandırılmasıyla ilgili tartışmalar hâlâ devam etmektedir. Bu makalede, Divanü Lugati’t Türk’te yanlış okunmuş veya yanlış anlamlandırılmış bazı cümleler ve kelimelerle ilgili düzeltmeler ve bazı tespitler yapılmıştır. Bu kelimelerden bazıları şunlardır: Çaxşak, Çakrak, Tas, Taz. 

Divanü Lugati’t Türk ,

Problemli iki cümle ,

Çaxşak ,

Çakrak ,

Tas ,

Taz ,

There have been lots of written works for depicting Turkish language, history and culture. Divanü Lugati’t Türk which was written at 1073/1074 is one of the most important book of Turkish language, literature and culture. The translation of Divanü Lugati’t Türk, which is one of the works of Karahanlı Turkish period, was published by Besim Atalay in 1939 years. Divanü Lugati’t Türk, which is of great importance in terms of giving the word existence of Turkish until 11th century, has been one of the most used sources of Turculogy up to now. Karahanlı Turkish forms one of the most important periods of Turkish literary language. Turkish is one of the most ancient languages in the world. Research on vocabulary, vocabulary building and vocabulary acquisition has an important place in historical and contemporary linguistic studies on Turkish language. Divanü Lugati’t Türk that means ‘Turkish Dialects Dictionary’, is a first dictionary of the Turkish by dialects words that is included dialects materials. Richness of languages evaluates by its vocabulary. Historical dictionaries are given importance to determine general Turkish vocabulary. Divanü Lugati’t Türk is one of the most significant works of Turkish language. In addition to it is a rich source points of historical progress and vocabulary of Turkish language. But, it is not always easy to understand the meaning and function of some culture-related words in Divanü Lugati’t Türk. Because, while translating the works about spoken language written in the previous periods of time, we give meanings which best suits to our understanding of the sentence. Therefore, discussions on some words giving meaning Divanü Lugati’t Türk are still continuing. In this article, some corrections and observations of some words and sentences which were misread or misinterpreted in Divanü Lugati’t Türk were made. Some of these words are following: Çaxşak, Çakrak, Tas, Taz.

Divanü Lugati’t Türk, ,

Two problematic sentences, ,

Çaxşak, ,

Çakrak, ,

Tas, ,

Taz ,